محمد امیدوار - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب ،ایران
فرشاد مفاخر - استادیار معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، ایران
داوود آسیابان - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، ایران
محمد تقی اسلام دوست کاربندی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، ایران

شیوه های انتقال معانی از سوی هنرمند و درک محتوای معنوی معماری ایرانی توسط مخاطب تحت تأثیر شاخصه ها و ماهیت هنرهای گوناگون قرار گرفته است و همین نکته معماری ایرانی را از معماری سایر سرزمین ها متمایز کرده است . این تحلیل ها اگرچه مبنای وجودی ساخت باغ را بر ما روشن می سازد، اما به دلیل ابهام در شناخت نوع ارتباط بین متغیرها و همچنین برخی تفسیرهای معنایی و هستی شناسانه، ابهاماتی در خوانش آن ایجاد کرده است . یکی از روش های تحلیل زیبایی شناختی هنر استفاده از علت های وجودی است . تحلیل بر اساس علت های وجودی صرفا یک شیوه جهت خوانش اثر بوده و به شناسایی برخی متغیرها و رابطه بین آنها و همچنین کشف مبنای وجودی ساخت کمک خواهد نمود تا بدین ترتیب به شیوه دیگری از شناخت دست یابیم . در این تحقیق که بر اساس اسناد و مطالعات کتابخانه ای انجام شده، بر اساس علت های وجودی ارسطو، به تحلیل باغ ایرانی پرداخته شده است . نتیجه آنکه با توجه به ارتباط بین علت های مادی و فاعلی که همگی در راستای تأمین آسایش و لذت جویی انسان بوده و در این راه از علت صوری هندسی و منظم بهره گیری شده است، بنابراین می توان گفت که غایت اولیه ساخت باغ ایرانی لذت جویی بوده است اما این غایت با گذشت زمان با غایت معنایی ترکیب شده و غایت نهایی به صورت یک بهشت مقدس نمود یافته است.

باغ ایرانی، علت مادی، علت فاعلی، علت غایی، علت صوری