حسن مسعودی - عضو هئیت علمی، گروه مهندسی بیوسیستم، دانشگاه شهید چمران اهواز
عباس روحانی - عضو هئیت علمی گروه مهندسی بیوسیستم، دانشگاه فردوسی مشهد

در این پژوهش با هدف توسعه سامانه ای برای درجه بندی پرتقال بر اساس جرم و حجـم آن بـا اسـتفاده از فنـاور ی هـا ی نـو ین همچون بینایی ماشین، ابتدا مشخصه های فیزیکی 100 عدد پرتقال رقم محلی دزفول شامل سه بعد هندسی، جرم، حجم و سـطح تصویر عمودی با استفاده از روش های کلاسیک اندازه گیری شد و از دو نوع مدل رگرسیونی برای تعیین روابط بین جـرم و حجـم پرتقال با پارامترهای هندسی آن استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس داده های آزمایشگاهی نشان داد که در مـدل او ل بـ ین جـرم و حجم پرتقال و سه بعد ارتفاع (h ،(پهنا (w (و ضخامت (t (آن رابطه معنی داری در سطح یک درصـد وجـود دارد. مقـاد یر ضـرا یبR تبیین 2معادلات رگرسیونی تخمین جرم و حجم پرتقال برحسب ابعاد سه گانه آن نشان داد که معادلات ارائـه شـده مـ ی تواننـد 97/95 و 01/98 درصد تغییرات جرم و حجم پرتقال را به ترتیب توجیه نمایند. در مدل رگرسیونی دوم ، ضریب همبستگی پیرسونبین سطح تصویر با جرم و حجم به ترتیب برابر با 979/0 و 966/0 بدست آمد. این همبستگی در سطح احتمال یـک درصـد معنـ یدار شد. ضرایب تبیین معادلات رگرسیونی تخمین جرم و حجم پرتقال برحسب سطح تصویر آن بالا بود، لذا می تـوان از معـادلات رگرسیونی حاصل با اطمینان قابل قبولی استفاده نمود. در مقایسه عملکرد دو مدل رگرسیونی ارائه شده در این پژوهش با یکـدیگر، بر اساس کوچکی شاخص های RMSE و MAPE و بزرگی EF ، عملکرد مدل رگرسیونی برآورد جرم و حجم پرتقـال بـر حسـب سه بعد آن (t,w,h(F بهتر از مدل رگرسیونی برآورد جرم و حجم پرتقال بر حسب دو بعد و سطح تصویر آن (A,t,w(F بود. لیکن مدل (A,t,w(F با توجه به ضرایب تبیین قابل قبول و پیچیدگی و هزینه کمتر، می تواند بسیار کاربردی تر باشد.

پرتقال رقم محلی دزفول، مشخصه های فیزیکی، مدلسازی رگرسیونی، درجه بندی