امین رستمی - مربی، گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
حسن صدرنیا - عضو هئیت علمی گروه مهندسی بیوسیستم، دانشگاه فردوسی مشهد

جامعه بشری از مدت ها پیش با مشکل آفات و بیمارهای گیاهی برای تولید محصولات کشاورزی روبرو بوده و برای حفظ محصول تولیدی خود به روش های مختلفی با آفات نباتی به مبارزه پرداخته است که با ظهور سموم شیمیایی مختلف بدلیل تاثیر سریع و آشکار و مصرف آسان، تمام توجهات در راستای توسعه و مصرف شتابزده به آن معطوف گردید و دیگر روش های کنترل آفات کم رنگ یا مغفول ماندهاند. در مدت زمان کوتاهی آثار سوء مصرف بی رویه سموم شیمایی بر روی انسان، سایر جانداران و محیط زیست آشکار گردیده و ضمن از بین رفتن حشرات مفید و دشمنان طبیعی آفت و مقاوم شدن آفات در مقابل سموم نه تنها انسان در کنترل آفات موفق نگردید بلکه سلامت جامعه انسانی نیز به خطر افتاد و با آثار باقیمانده غیر مجاز روش های شیمیایی از جمله سموم روی محصولات کشاورزی روز به روز بر شمار قربانیان آن افزوده شده و بیماری های گوناگون، مسمومیتها و آلودگی های زیست محیطی در اثر استفاده بی رویه از سموم بدنبال داشته است. در این میان استفاده از روشهای کنترل غیرشیمیایی و غیر مخرب آفات بعنوان روش های جایگزین مدیریت آفات مورد توجه ویژه واقع گردیده است. این پژوهش به صورت کتابخانه ای به معرفی برخی تحقیقات و کاربردهای صورت گرفته در راستای آفت زدایی بعضی از محصولات انباری و مواد غذایی به کمک امواج صوتی و مایکروویو بجای مبارزه شیمیایی میپردازد. شناخت پژوهشهای صورت گرفته در دو بخش ارائه شده است. در بخش اول کاربرد موفقیت آمیز امواج صوتی و مایکروویو در کنترل آفات و در بخش دوم برخی از پژوهشهایی که در حوزه مدلسازی توزیع حرارت در مواد غذایی تحت درمان مایکروویو، صورت گرفته است بررسی می گردد.

آفات انباری، آفت زدایی، امواج صوتی، غیر شیمیایی، مایکروویو