مجید محمدی قصاب پور - واحد تحقیق و توسعه کارخانه روغن نباتی گنجه رودبار، شرکت روغنکشی خرمشهر، ایران
حمید صادقی
ابوذر فلاح زاده

بی رنگ کردن در واقع حذف رنگدانه ها، صابون باقی مانده از واحد خنثی سازی، فسفولیپیدها، فلزات، محصولات اکسیداسیون (پراکسیدها) و… از روغن به وسیله جذب سطحی در خاک رنگبر است. در واقع این پدیده یک پدیده فیزیکوشیمیایی است و بستگی به میل ترکیبی مواد موجود در روغن در سطح خاک رنگبر دارد. مواد رنگی که در هنگام نگه داری دانه های روغنی بوجود می آیند سبب طعم و مزه نامطلوب در آن ها می شوند و باید جدا شوند وگرنه سبب ادامه واکنش اکسیداسیون و تغییر طعم و مزه روغن می شوند. خاک رنگبر موجب کاهش کلروفیل و کاهش محصولات اکسیداسیون مانند آلدئیدها، ستن ها، هیدروکربورها و افزایش مقاومت اکسیداتیو روغن و نیز جذب فلزات سنگین در روغن می شود. میزان تاثیر خاک برای هر یک از عوامل فوق بستگی به نوع خاک، مقدار فعال شدن آن، مشخصات فیزیکی آن و هم چنین شرایط مصرف دارد. در این مطالعه نوع خاصی از خاک های رنگبر بر پایه سیلیکات آلومینیوم بنام زئولیت سنتز و سپس عملکرد آن در مرحله رنگبری، بر روی روغن بررسی گردید.نتایج به دست آمده نشان می دهد که استفاده از فناوری نانو در فرایند تصفیه روغن های خوراکی دارای مزیت هایی از قبیل کاهش بهتر رنگ قرمز، کاهش بیشتر مقدار فسفاتید، کاهش کمتر مقاومت در حین فرایند، افزایش کمتر اسیدیته روغن در حین فرایند، دست یابی به روغن تصفیه شده با وضعیت ظاهری یکنواخت تر و ثابت در تمام دماها، کاهش زمان فرایند تصفیه و مصرف انرژی را در بر دارد. آنچه مشهود است این است که بهبود حاصل شده ناشی از اختلاف ساختاری ترکیبات نانو در فرایند تصفیه روغن سویا می باشد. لذا به نظر می رسد با توجه به نتایج به دست آمده و ظرفیت موجود در استفاده از فناوری نانو در فرایند تصفیه روغن های نباتی، در آینده شاهد پیشرفت های شگرفی در این زمینه باشیم.

نانوزئولیت، روغن های خوراکی، رنگبری، جذب سطحی