عماد نظریان پور - دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
مصطفی علیلو - دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
عباس جعفری جید - مدیر گروه بیوتکنولوژی صنعتی، پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی (جهاد دانشگاهی)، کرج، ایران
عباس بایگان - گروه بیوتکنولوژی صنعتی، پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی (جهاد دانشگاهی)، کرج، ایران

جنس مینا .(Tanacetum L )متعلق به خانواده کاسنی(Compositae)، دارای گونه های بوته ای و معطر بسیار ارزشمندی است.این ترکیبات در طب سنتی برای ناراحتی های گوارشی استفاده می شود و در صنایع غذایی می توان از آن در فرمولاسیون و تولید غذا داروها استفاده کرد. در این تحقیق با هدف استخراج و شناسایی مواد موثره گیاه، مینای دماوندی (Tanacetum pinnatum Boiss). منطقه کاشان به سه روش تقطیر با بخار هم زمان با حلال آلی (SDE)، کلونجر و تقطیر با بخار آب اسانس گیری شد. بازده اسانس بر حسب درصد وزنی/ وزنی به روش های SDE و کلونجر و تقطیر با بخار آب به ترتیب 2/3،2و1/9 بود. برای شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس، با روش (GC/MS) استفاده شد. بررسی ها نشان داد، ترکیب های نظیر 1،-8 سینئول 2،-1 بورنانول که به ترتیب 7 تا %13 و 4/5 تا %7/8 از کل ترکیب های اسانس گیاه را به خود اختصاص داده اند، به عنوان اجزاء اصلی و مشترک اسانس این گیاه؛ در هر سه روش تقطیر به دست آمدند. سیس-وربنول که به عنوان اولین ترکیب اصلی اسانس گیاه، تنها در روش SDE به دست آمد و اثری از این ترکیب در اسانس استحصالی سایر روش ها نبود. مقایسه ترکیب های شیمیایی اسانس گیاه نشان داد، در روش SDE طیف ترکیب های استخراج شده اسانس، بسیار گستردهتر از سایر روشها بود که این امر نشان از کارایی فوق العاده این دستگاه برای استخراج کل ترکیب های فرار نمونه مورد آزمایش دارد.

مینای دماوندی (Tanacetum pinnatum Boiss.) ، SDE، کلونجر ، تقطیر با بخار