فهیمه نصیری - مدرس دانشگاه پیام نور استان اصفهان، کارشناس ارشد علوم تربیتی
مهین برخورداری - کارشناس ارشد علوم تربیتی

در عصری زندگی می کنیم که تغییرات در ابعاد گوناگون و با سرعتی فزاینده صورت می گیرد و حتی خود بشر را که موجد آن است شگفت زده می کند. بدیهی است این تحولات و تغییرات مدیون تفکر خلاق بشر است (کرفت، 2000). "خلاقیت" در زمره مهمترین و فراگیرترین فعالیت های انسان به شمار می رود. خلاقیت موهبتی الهی است و هر فردی برخوردار از حد معینی از این موهبت است. تحقیق و ظهور خلاقیت مستلزم وجودی بستری مناسب است (حسینی، 1382). خلاقیت را توانایی ذهنی باید دانست که علاوه بر نیاز به ویژگیهای شخصیتی خاص به زمینه اجتماعی تحصیلی مناسب نیازمند است (هارینگتون، 1990). تاثیر جو اجتماعی- فرهنگی در جامعه بر خلاقیت تا حدی است که پژوهشگران معتقدند جوامع تازه استقلال یافته از استعمار بیگانه، انقلابها، جنگها و همچنین وفاق ملی می تواند تاثیرات مثبت و منفی در بروز خلاقیت ها در هر جامعه ای داشته باشند (سیمونتن، 1997). آموزش عالی و آموزش و پرورش بعنوان نمودی از فرهنگ هر جامعه نقش بسیار زیادی در ایستایی و پویایی خلاقیت پرورش یابندگان خود دارند (آلبریخ، 1987). از اینرو ایده اصلی مقاله حاضر آن است که موانع فرهنگی و اجتماعی خلاقیت و نواوری را به طور کلی و اساسی بررسی نماید. بعبارت دیگر مقاله حاضر بر آن است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی، موانع فرهنگی و اجتماعی خلاقیت و نوآوری را خاطر نشان سازد و نهایتا در پرتو چنین تجزیه و تحلیلی، راهکارهایی را ارائه دهد که ماهیتا می تواند فررصت بازنگری در عرصه فرهنگی و اجتماعی کشور را در راستای تقویت و توسعه خلاقیت فراهم نماید.

خلاقیت، نوآوری، موانع فرهنگی خلاقیت، موانع اجتماعی خلاقیت