رویکردها و نظریه های روانشناختی و عصب- زیست شناختی خلاقیت

روانشناسان و زیست شناسان موضوعاتی مثل خلاقیت را در گذشته نادیده گرفته بودند اما سالهای اخیر خلاقیت، که مربوط به انسانهاست را موشکافی می کنند و اکنون یکی از صفات انسانی مورد بحث بطور گسترده است. خلاقیت پدیده ای است که اجازه میدهد انسانها اختراع، حل مساله و .. داشته باشند خلاقیت از یک طرف یک ویژگی خاص انسانی است که بسیار جاذب و جالب می نماید اما از طرف دیگر بسیار موضوع سختی برای تعریف است و به همین دلیل باعث تعریف گوناگون از آن شده است این مطلب نیز اهمیت این صفت خاص را نشان می دهد. در بحث از شناخت و شناسایی صفت خلاقیت هر کدام از رویکردهای روانشناختی و عصب شناختی از منظری خاص به آن پرداخته اند و گوشه ای از آنرا شناسانده اند در این میان رویکرد شناختی بحثی مفصلتر و گسترده تر نسبت به رویکردهای دیگر دارد علت آن ارتباط ذاتی بین خلاقیت و شناخت و یا علمی تر بودن آن است که بیشتر از شیوه های معقولانه استفاده می شود رویکردهای شناختی خلاقیت با فرایندهای شناختی در ارتباطند این ارتباط یا با فرایندهای اساسی عمومی مثل: تفکر، ادراک، توجه، ... همراه است و یا با فرایندهای اختصاصی که تفاوت فردی مثل: هوش، حل مساله و ... را نشان می دهند. روانشناسی گشتالت بحث بینش با مفهوم دوباره سازی و همچنین ساختن صحنه هایی از تجربه چیزی شبیه به تفکر خلاق را که کهلر به آن معتقد است را نشان می دهد. علاوه بر بحث مربوط به بینش و مفهوم دوباره سازی و تجربه آ- ها که با اذعان کهلر به تفکر خلاق شباهت دارد که در حوزه روانشناسی گشتالت قرار میگیرد، مدلهای مرحله ای، نظریه های مولفه ای و نظریه رشدی نظیر کلبرگ و پیازه در حوزه شناختی در ارتباط با بحث خلاقیت قرار دارند در مطالعات عصب- زیست شناختی، تحقیقات اخیر همبستگی های زیستی و عصبی با خلاقیت یافته اند. مطالعات وراثتی، دوقلوهای یکسان ...، EEG از شیوه های مهم مطالعه است. از دید اجتماعی اثرات بسیاری بر خلاقیت دارد عوامل اجتماعی هم می توانند تقویت کننده خلاقیت باشند و هم مربیان و والدین است که برخورد آنها را با مربیان تحت تاثیر قرار میدهد. رویکرد روان تحلیلی از دید فروید خلاقیت را در بخشی تعارض بین قسمت آگاه و ناآگاه ذهن و در بخشی آنرا رویدادی از ضمیر نیمه هشیار مطرح می کند اما نوفرویدیها نظری متفاوت دارند.

Keywords:

دیدگاههای روانشناختی , دیدگاه عصب , روانشناختی , خلاقیت