سید مجتبی مجاوریان - دانشیار اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
رضا آهشتی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

هدف از انجام این مطالعه اولویت بندی بازارهای هدف صادرات پسته ایران و عوامل مؤثر بر آن با روش تاکسونومی عددی می باشد. داده های مورد استفاده تحقیق مربوط به دوره زمانی 2012- 2009 می باشد. در هر دوره 10 کشور برتر واردکننده به عنوان بازار بالقوه و 10 کشور برتر وارد کننده پسته از ایران به عنوان بازار بالفعل انتخاب شدند. به طور کلی کشورهای هنگ کنگ، روسیه، آلمان، امارات، هند، عربستان، لبنان، بلژیک، اسپانیا و مصر به عنوان بازار بالفعل صادراتی پسته ایران و کشورهای چین، لوکزامبورگ، فرانسه، هلند، ایتالیا، مکزیک، ژاپن، اسپانیا، کانادا و یونان به عنوان بازارهای بالقوه این محصول در نظر گرفته شده اند. در این مطالعه نه شاخص درصد واردات نسبت به جهان، درآمد سرانه، رشد اقتصادی، فاصله کشورها، قیمت وارداتی کالا، سهولت تجارت ( وضعیت تجاری )، تعداد کشورهای سهیم در واردات کالا، مصرف سرانه و نرخ رشد جمعیت به عنوان عوامل مؤثر بر سهم صادراتی پسته ایران پیشنهاد شده اند که از پس از برازش سهم صادراتی پسته روی شاخص های پیشنهادی، شاخص های درآمد سرانه، درصد وارات نسبت به جهان، قیمت وارداتی کالا، مصرف سرانه، وضعیت تجاری ( سهولت تجارت )، و فاصله کشورها از ایران بر سهم صادرات ایران مؤثر بوده و ضرایب این شاخص ها با استفاده از فرآیند کالیبره کردن نرمال گردیده است و سپس به روش تاکسونومی عددی، اولویت بندی بازارهای هدف صادراتی پسته ایران انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مقاصد فعلی صادرات این محصولات با توجه به اولویت بندی بازار هدف صادراتی صحیح انتخاب نشده است و تفاوت قابل ملاحظه ای بین بازارهای بالقوه و بالفعل وجود دارد. پیشنهاد مشخص این تحقیق، استفاده از سیاست های هدایت کننده صادرات به سمت بازارهای هدف بالقوه می باشد.

بازارهای هدف صادراتی، تاکسونومی عددی، پسته، ایران