فریده خسروی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه گیاهپزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سعید نصرالله نژاد - دانشیار گروه گیاه پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
افشین مساوات - عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گرگان
زهرا صادقی - دانشجو دکتری ویروس شناسی گروه گیاهپزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

تا کنون چندین پوتی ویروس بیماری زا در غلات شناسایی شده که ویروس موزائیک ایرانی قیاق ( Iranian Johnson grass mosaic virus, IJMV ) یکی از مهمترین آنها است. این ویروس بومی ایران بوده و با گسترش وسیع و سریع در منطقه، فرصت تنوع ژنتیکی پیدا نکرده است. در راستای کنترل بیماری های ویروسی گیاهان، استفاده از ارقام مقاوم راهکاری موثر می باشد. با توجه به تکامل فزاینده سویه های پر آزار بیمارگرها ناشی از کشت وسیع ارقام دارای زمینه ژنتیکی یکنواخت، شناخت ارقام مقاوم به بیمارگرها ضروری است. تحقیق حاضر به منظور ارزیابی میزان خسارت IJMV و نیز مقاومت و میزان عملکرد تعداد 12 هیبرید ذرت تحت شرایط آلودگی به IJMV با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. کاشت هر یک از هیبرید های مورد ارزیابی در یک کرت شامل 6 ردیف صورت گرفت. آزمون الایزای غیرمستقیم با استفاده از آنتی سرم اختصاصی IJMV به منظور اطمینان از آلودگی نمونه ها انجام شد. سپس عصاره ی به دست آمده از گیاهان آلوده روی برگ هیبریدهای ذرت، در مرحله چهار برگی، به صورت مکانیکی مایه زنی گردید. یک ماه پس از مایه زنی، یادداشت برداری از ویژگی های عملکردی و اجزای عملکرد هیبریدها صورت گرفت. سپس تجزیه و تحلیل داده ها و مقایسه میانگین ها با آزمون LSD با استفاده از نرم افزار SAS انجام شد. طبق نتایج به دست آمده، هیبرید شماره 3 کمترین تعداد ردیف دانه در بلال، قطر بلال و عملکرد در هکتار و هیبرید شماره 10 کمترین تعداد دانه در ردیف، قطر بلال و عملکرد کرت را داشتند. هیبرید شماره 4 با 5 / 10496 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را داشت. همچنین هیبرید شماره 11 با سطح مطلوبی از عملکرد، بیشترین تعداد دانه و قطر بلال را نشان داد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که هیبریدهای شماره 4 ، 5 ، 11 و 12 با کمترین میزان خسارت، بیشترین مقاومت را در برابر آلودگی به IJMV داشتند.

هیبریدهای ذرت، ویروس موزائیک ایرانی قیاق، عملکرد، مقاومت