محمود منصف حقیقی دوست - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه پیام نور مرکز تهران شرق

انرژی نور خورشید و توانایی فتواتوتروفی در تولید انرژی در حضور کلروفیل ، زندگی را بر روی کره زمین ممکن ساخته است . در طبیعت اشعه خورشیدی شامل طیف های مختلف الکترو مغناطیسی از قبیل اشعه ماوراء بنفش می باشد . اشعه ماوراء بنفش دارای سه طیف نوری به نام های A ، B و C می باشد . در میان این سه نوع اشعه UV ، اشعه UV-B با توجه به اندک بودن مقدار تابش آن از اهمیت بالایی برخوردار است . UVR8 پروتئینی است که بعنوان یک گیرنده نوری UV-B عمل می کند . نفوذ بالای اشعه UV منجر به القای AL-PCD و مرگ سلولی برنامه ریزی شده PCD می شود . UV در DNA از همانند سازی و نسخه برداری جلوگیری کرده و باعث ایجاد جهش می شود . پروتئین ها و چربی ها در برابر اشعه UV اثر پذیر می باشند . قرار گرفتن در معرض UV-B منجر به آسیب مکانیسم فتوسنتزی از جمله روبیسکو ، ATPase ، و زیر واحدهای فتوسیستم I و II می شود . در گیاهان ، کلروپلاست و میتوکندری دو اندامک مهم سلولی هستند که به عنوان سایت های تولید ROS( Reactive Oxygen species ) عمل می کنند .مهار کننده خاص ROS کلروپلاستی ( فرمول در متن اصلی مقاله ) یا DCMU می تواند مرگ سلولی ناشی از پاسخ بیش از حد تابش UV را به تاخیر بیاندازد . در پاسخ به تنش در گیاهان یک خانواده کوچک پروتئینی که عملکردی شبیه کاسپاز دارند فعال می شوند که به آنها متاکاسپاز گویند . مهار کننده های متا کاسپاز از آسیب به سلول در برابر UV جلوگیری به عمل می آورند . در خصوص اثر UV بر رشد و نمو گیاهان ابهاماتی وجود دارد که برای پاسخگویی باید تحقیقات بیشتری صورت پذیرد .

اشعه UV ، پروتئین UVR8 ، مرگ برنامه ریزی شده سلول PCD ، ROS ، متاکاسپاز