مروری بر شکست سدهای خاکی و مکانیزمهای وقوع آن

سدها از جمله سازههای مهندسی ساخت بشر بوده که بطور مستقیم با آب و نیروهای مخرب آن در ارتباط هستند. پایداری سدها یکی از اصول مهمی است که در آغاز هر پروژه سدسازی روی آن بحث میشود. به همین دلیل شناخت دلایل ایجاد این ناپایداری در سد به ویژه سدهای خاکی که به دلیل شرایطساخت، مواد تشکیل دهنده و سازگاری با محیط درصد قابل توجهی از سدهای ساخته شده را تشکیل میدهند، اهمیت بهسزایی دارد. سدهای خاکی درمعرض مکانیزمهای مختلف شکست در بدنه یا هسته سد ناشی از پدیدههایی نظیر قوس زدگی، رگاب یا ایجاد لوله در بدنه، سرریز آب از روی سد به دلیل ناتوانی ظرفیت تخلیه سرریز، لغزش شیب خاکریز و یا خصوصیات ژئوتکنیکی مرتبط با پی و بستر سد نظیر روانگرایی، واگرایی و انحلال قرار دارند. عموماً شکست هیدرولیکی در هسته رسی که به عنوان یکی از مهمترین خطرهای تهدید کننده سدهای خاکی بهشمار میرود در زمان اولین آبگیری سد، زمانی که فشار آب منفذی به طور ناگهانی در هسته افزایش مییابد اتفاق میافتد. در این مقاله برآنیم که ضمن بررسی شکست هیدرولیکی و نحوه و روشهای تشخیص آن، برخی از پدیدهها و مکانیزمهای مؤثر در شکست هیدرولیکی سدهای خاکی را مورد مطالعه قرار دهیم

Keywords:

سد خاکی , شکست هیدرولیکی , فشار آب منفذی , مکانیزمهای ایجاد ترک