عزت اله فتحی - گروه علوم درمانگاهی، بخش کلینیکال پاتولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
راحله فرحزادی - مرکز مطالعات و تحقیقات سلولهای بنیادی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
رضا رهبرقاضی - مرکز مطالعات و تحقیقات سلولهای بنیادی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران

سلولهای بنیادی مزانشیمال، سلولهای چند توان تمایز نیافتهای هستند که در بافتهای مختلف مانند بافت چربی، ماهیچـه، درم، خون، مغز استخوان و ... قرار دارند و به دلیل دارا بودن خاصیت خودنوزایی، مهـاجرت و تـوان تمـایز بـه انـواع مختلـف سلولها از جمله سلولهای چربی، استخوان و غضروف منابع مناسبی برای استفاده در برخی استراتژیهای درمـانی محسـوب میشوند. از طرفی با هر بار تقسیم سلولی، ، فرآیند پیری در سلول های بینادی بالغین پیشرفت می کند و پس از اینکه کاهش طـول تلومر به حد بحرانی برسد، فراوانی بالایی از نوترکیبی های کروموزومی دیده می شود که همین امر ممکن است عوامل سـالخوردگی و نهایتا نابودی سلول باشد. از جمله عوامل ایجاد کننده پیری، واکنش های اکسیداتیو و تولید رادیکال های آزاد می باشد. لذا هر عاملی از قبیل آنتی اکسیدان ها، با جلوگیری از تولید رادیکال های آزاد که یکی از علل پیری سلولی اسـت مـی توانـد در بهبـود اسـتفاده از سلول های بنیادی در درمان موثر باشد. هدف این مطالعه استخراج و کشت سلولهای بنیادی مزانشیمال مشتق از بافـت چربـی رت، بررسی نشانگرهای سطح سلولی CD73،CD90 ،CD45 و CD34 جهت تأیید پتانسـیل پرتـوانی سـلول هـای بنیـادی مزانشیمی استخراج شده به روش فلوسایتومتری و بررسی اثر سولفات روی بر پیری سلولهای بنیادی مزانشیمی اسـت . نتـایج به دست آمده از فلوسایتومتری نشان داد که سلولهای بنیادی مزانشـیما ل مسـتخرج از بافـت چربـی نشـانگرهای CD73 و CD90 که نشانگرهای اختصاصی سلولهای بنیادی مزانشیمی است را بیان میکردند و همچنین نشـانگرهای CD45 و 34 CDکه نشانگرهای اختصاصی سلولهای هماتوپوئتیک است را در سطح خود بیان نکردند. نتایج این مطالعـه نشـان مـی دهـد کاهش معنی داری در پیری سلولی در حضور غلطت 432/0 میکروگرم در میلیلیتـر سـولفات روی در پاسـاژهای 3 ،5 ،7 و 9مشاهده شد. البته مکانیسم این تأثیر گذاری کاملا0 مشخص نیست اما با توجه به نقش آنزیم تلومراز در حفظ طول تلومرهـا مـی تـوان پیشنهاد کرد که شایدکاهش پیری سلولهای بنیادی تحت تیمار با سولفات روی به دلیل افزایش فعالیت آنـزیم تلـومراز و در نتیجـه حفظ طول تلومرها باشد.

سلولهای بنیادی مزانشیمال مشتق از بافت چربی، سولفات روی، پیری