چالشها و راهکارهای فراروی برنامه ریزی در تدوین نظام سکونتگاههای روستایی در ایران

به طور کلی در ایران نظام استقرار در محیط روستایی، با وجود تمامی محاسن و زیبائیهای خاص خود، با الزامات تحول اقتصادی و اجتماعی شرایط کنونی ایران هماهنگ نمی باشد. نابسامانی در نظام استقرار روستاهای کشور یکی از اساسی ترین مشکلات این نواحی است که ضرورت برنامه ریزی جدی را در این زمینه در راستای تحقق اهداف توسعه روستایی طلب می نماید. این نظام در خلال دورانی طولانی مطابق با مقتضیات طبیعی و اجتماعی و اقتصادی خاص محیطی شکل گرفته و امروزه بسیاری از عوامل نامبرده که در تکوین آنها موثر بوده اند به دلیل تحولات تکنولوژیکی و شرایط نوین اقتصادی اجتماعی جوامع روستایی در تعامل با توسعه شهرها تغییر یافته اند. با مطالعه ای اجمالی مشخص می گردد که این نظام نابسامان، تعادل زیست محیطی را به هم می زند، باعث اتلاف هزینه ها می شود و درنهایت شرایط لازم برای توسعه پایدار را در روستاها از بین می برد. این نظام، برنامه ریزی روستایی را در ابعاد و زمینه های مختلفی با چالش مواجه می سازد که لزوم اتخاذ تدابیر و تدوین استراتژی هایی را مشخص می نماید. این مسائل را می توان در ابعاد و زمینه های مختلفی ازقبیل زمینه های اقتصادی، ابعاد اجتماعی و ابعاد ساختاری مورد بررسی قرار داد؛ که هریک از این ابعاد، خود شامل موارد دیگری می باشد که هدف این مقاله بررسی آنها و ارائه راهبردها و راهکارهای فراروی آن می باشد. دستیابی به این هدف در این نوشتار با استفاده از تحلیل شرایط موجود و تبیین نقاط ضعف و قوت نظام سکو نت گاهی در کشور به روش مطالعه توصیفی و مبتنی بر تحلیل های منطقی صورت می گیرد که بر اساس داده های آماری ثانویه و با استفاده از تش کیل شاخصهای تر کیبی و تحلیل این شاخصها توسط محاسبه ضریب اختلاف (CV) بین مناطق انجام و به ارائه پیشنهادهای لازم پرداخته می شود.

Keywords:

برنامه ریزی توسعه , نظام سکونتگاهی , توسعه روستایی , ایران