بررسی تغییرات کمی و کیفی اسانس گیاه مریم گلی (Salvia Nomorosa) در مراحل مختلف نمو گیاهی

امروزه گیاهان دارویی به علت دارا بودن اثرات جانبی کمتر نسبت به داروهای شیمیایی مورد توجه محققین قرار گرفته اند. مریم گلی بزرگترین جنس از گیاهان خانواده نعناع می باشد که حدود 700-900 گونه درختچه ای، چندساله علفی و سالانه هستند. گیاه Salvia nemorosa در طی مراحل قبل گلدهی، گلدهی و مرحله میوه دهی از منطقه دیزین، پس از شناسایی، جمع آوری گردید ( Clebsch et al., 2003 ; Sutton, 2004 ). روش استفاده شده برای استخراج اسانس در این تحقیق تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر بود که طی چند مرحله متوالی انجام گرفت. پس از آماده سازی اسانس ها، از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) برای جداسازی و تعیین درصد هریک از اجزای اسانس استفاده شد و به وسیله دستگاه های GC و GC-MS مورد آنالیز قرار گرفتند، در نهایت 38 ترکیب مختلف به دست آمد که در قالب 9 دسته از جمله نرمال آلکان ها مشتقات آلکان ها، مونوترپن های هیدروکربنی، مونوترپن های اکسیژن دار، سسکوئی ترپن های هیدروکربنی، سسکوئی ترپن های اکسیژن دار، نور سسکوئی ترپن ها، دی ترپن های هیدروکربنی، دی ترپن های اکسیژن دار و نور دی ترپن ها برای هر سه اسانس شناسایی شدند. پس از بررسی نتایج حاصله مشخص گردید گیاه S.nemorosa در مرحله قبل از گلدهی از نظر عملکرد اسانس ( 94.3 درصد) نسبت به سایر مراحل نمو آن برتر می باشد. در اسانس مرحله قبل از گلدهی، سسکوئی ترپن های اکسیژن دار نسبت بیشتری از اجزاء اسانس ها را به خود اختصاص دادند. در اسانس مرحله قبل از گلدهی، مشتقات آلکان ها شناسایی شدند. در اسانس مرحله میوه دهی گیاه، برعکس مشتقات آلکان ها در ردیف بعدی ترکیبات عمده اسانس هستند. نتایج فعالیت های آنتی اکسیدانی اسانس و عصاره های بسیاری از گونه های سالویا نشان می دهد در اغلب موارد گونه های سالویا دارای اثرات آنتی اکسیدانی قابل توجهی هستند.

Keywords:

مریم گلی , مونوترپن های اکسیژن دار , مشتقات آلکان ها , آنتی اکسیدان