مینو منصوریان - دانشجوی دکترای معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

از روزگاران قدیم تاکنون یکی از کاربری های مهم در راه های برون شهری اقلیم گرم و خشک، مجموعه های اقامتی بوده است. در سال های گذشته نوع نگاه به مجموعه های بین راهی تغییر یافته و سعی شده است تا این نوع مجموعه ها از نظر عملکردی پاسخگوی نیازهای بیشتری برای مخاطبان خود باشند. متاسفانه این نوع مجموعه ها تنها نیازهای اولیه مراجعه کنندگان را برطرف می سازند. بدیهی است که توجه به برخی نیازهای ثانویه مراجعه کنندگان می تواند کارایی عملکردی این مجموعه ها را ارتقاء بخشد. یکی از فاکتورهای مهم در راغب نمودن افراد برای حضور طولانی مدت در محیط، فاکتور اجتماع پذیری است. متاسفانه عدم کارایی کافی فضاهای اقامتی موجود در کشور، باعث گردیده تا رغبت و اشتیاق مردم به حضور طولانی مدت در این نوع فضاها و مجموعه ها کمتر از حد مطلوب باشد. در حال حاضر، یکی از کاستی های این نوع مکان ها، عدم قابلیت ایجاد مولفه اجتماع پذیری در فضا است. اجتماع پذیری مکان رابطه ای مستحکم مابین مخاطب و فضای معماری است. پیوندی احساسی که مخاطبان، آن مکان را به عنوان قرارگاهی برای رجوع مجدد و مکرر به آن ارزشمند بدانند. در تحقیق حاضر ابتدا به بررسی ویژگی های خاص معماری اقلیم گرم و خشک پرداخته و سپس قابلیت این نوع معماری در ایجاد فاکتور اجتماع پذیری بررسی شده است. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد الگوهای طراحی معماری در نواحی گرم و خشک به خصوص حیاط مرکزی، پتانسیل قابل توجهی در ایجاد فضاهایی با قابلیت اجتماع پذیری دارند.

اجتماع پذیری، فضاهای اقامتی-رفاهی بین راهی، معماری اقلیم گرم و خشک