برنامه ریزی و مدیریت مطالعات موردی حوضه آبریز آجی چای و تاثیرات آب آن در نوسان سطح آب دریاچه ارومیه

تشریح سیستم رودخانه یکی از موضوع های مهم در تحلیل بهتر مسائل هیدرولوژی و مدیریت منابع آب پروژهای آبی است. فلات آذربایجان قسمت بزرگی از فلات ایران است که به شکل مثلثی منطقه ای واقع بین جلگه بین النهرین تا دریای خزر و قفقاز را در بر میگیرد. مساحت این فلات حدود 110764 کیلومتر مربع می باشد. حدود 70 درصد آن را نواحی کوهستانی، دریاچه ها و زمین های غیر قابل استفاده و 30 درصد آنرا اراضی قابل بهره برداری زراعی تشکیل میدهد. منطقه آذربایجان دارای رودخانه های دائمی متعددی است که در سه حوضه آبریز دریاچه خزر (رود ارس و شعبه های فراوان آن و رودخانه قزل اوزن)، خلیج فارس و دریای عمان (حوضه آبریز زاب کوچک) و بالاخره دریاچه ارومیه جریان دارند. حوضه دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران قرار گرفته و آبهای قسمتی از استانهای آذربایجان شرقی و غربی را شامل می شود. وسعت حوضه حدود 52000 کیلومتر مربع میباشد که از این میزان 9000 کیلومتر مربع آن را مناطق مسطح و دشت ها و 35200 کیلومتر مربع آن را نواحی کوهستانی و بقیه را دریاچه ارومیه و باتلاق های حاشیه ای آن تشکیل می دهد. طول دریاچه حدود 135 تا 150 کیلومتر، عرض آن 15 تا 50 کیلومتر، مساحت آن در مواقع پرآبی 6000 و در ایام کم آبی 4750 کیلومتر مربع و حجم آبی آن بین 23 تا 24 میلیارد متر مکعب میباشد. دریاچه ارومیه یکی از بزرگترین دریاچه های سح زمین بوده و با دارا بودن 220 تا 280 گرم در لیتر از املاح مختلف بصورت محلول در ردیف یکی از مهمترین دریاچه های فوق اشباع (Hypersaline) از نمک محسوب میشود که در یک حوضچه تکنونیکی و سوبسیدانس یا فرونشست کم عمق در فلات آذربایجان تشکیل یافته است. وزن مخصوص آب دریاچه حدود 1/155 گرم بر سانتیمتر مکعب می باشد که در مواقعی که سطح آب بالا است به 1/133 کاهش می یابد.