سعدی بادلی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گلستان گرگان
جعفر میر کتولی - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گلستان گرگان
خدارحم بزی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گلستان گرگان

ناحیه تاریخی شهر به عنوان بافت مرکزی اکثر شهرهای ایران، میراث ارزشمند معماری و کالبدی و فرهنگی به جای مانده از گذشتگان است که در طول زمان در هویت بخشی به حیات شهری همواره نقش بارزی را ایفا نموده است. از این رو سیاستگذاری و برنامه ریزی جامع برای بهسازی، نوسازی و بازسازی بافتهای تاریخی و معاصرسازی آن از سرفصلهای بی-بدیل مدیریت شهری می باشد. در این راستا در این پژوهش رویکرد توسعه درونزا به عنوان یکی از سیاست های دستیابی به توسعه پایدار در بازآفرینی بافت فرهنگی-تاریخی شهر گرگان مورد بررسی قرار گرفت. بدین ترتیب که در چارچوب رهیافت بازآفرینی، مسائل کالبدی و عملکردی بافت تاریخی با جنبه های اقتصادی، اجتماعی، ادراکی و زیست محیطی به صورت توامان مورد توجه قرار گرفت و با رویکردی جامع و همه جانبهگرا، نواحی دارای اولویت به لحاظ شاخص های توسعه درونی، برای بازآفرینی مشخص گردید. تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی-توسعه ای و روش انجام آن تلفیقی از مطالعات توصیفی، تجربی و تحلیلی میباشد. گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای، بازید میدانی (پرسشنامه و مشاهده) و اطلاعات ممیزی املاک صورت پذیرفت که منجر به تولید نقشه های مکانی از سنجه ها، زیرشاخص ها و شاخص های بازآفرینی از روش درونیابی Interpolation با استفاده از نرم افزار ArcGis ،گردید. در نهایت برای مدلسازی و ارزیابی مکانهایمستعد به بازآفرینی، با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP نقشه های مکانی شاخص ها و زیرشاخص های بازآفرینی، وزندهی و با توابع همپوشانی مکان های اولویت دار جهت مداخله مشخص گردید. نتایج پژوهش نشان داد که شاخص کالبدی بیشترین تأثیر را نسبت به سایر شاخص های توسعه درونزا برای بازآفرینی بافت تاریخی را داراست و برخلاف انتظار و اعمال سیاست های مداخله جویانه نهادهای متولی بافت قدیم در محلات تاریخی نعلبندان و پیرامون،مشاهده گردید که محلات سرپیر و میخچه گران دارای ظرفیت بالاتری نسبت به سایر محلات برای مداخله با توجه به شاخص های بازآفرینی میباشند.

بازآفرینی، توسعه درونزا، درون یابی، تحلیل سلسله مراتبی، بافت تاریخی گرگان