وحیده مجدی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری گروه مهندسی معماری واحد کرج دانشگاه آزاد اسلامی کرج ایران
محمود رضایی - استادیار گروه شهرسازی گروه مهندسی شهرسازی واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی تهران ایران

با توجه به اهمیت مفهوم فضا و مکان در تمدن های مختلف و نیز تغییر نگرش به این مفاهیم بعد از دهه 1960 بر اساس مفاهیم فلسفی و اهمیت یافتن ویژگی های کیفی مکان، پژوهش حاضر با استفاده از شیوه توصیفی -تحلیلی و ترکیبی از شیوه های کمی و کیفی به بررسی مفهوم مکان، هویت مکان، معنای مکان و مؤلفه های تأثیر گذار در شکل گیری آن میپردازد. هدف این مقاله پاسخ گویی به این پرسش اصلی است که چه عواملی در شکل گیری معنای مکان نقش دارند؟ بر اساس مطالعات اولیه فرض بر این است که معنای مکان نقش مؤثری در ارتقاء کیفیت مکان دارد و نیز با بستر قرارگیری مکان در ارتباط است. همچنین نتایج به دست آمده نشان میدهند بین ماهیت مکان و معنای مکان ارتباط دوسویه و لاینفکی موجود است. طیفی از عوامل عینی و ذهنی که در برگیرنده مؤلفه های فیزیکی، اجتماعی و فرهنگی میباشد در ایجاد ماهیت مکان و مجموعه ای از عوامل فردی و محیطی در شکل گیری معنای مکان نقش دارن د. از سوی دیگر بر اساس نظریات زبان شناسی تأویل معنای مکان بر اساس پیشفرضهای ذهنی ناظر صورت میگیرد که خود با بستر فرهنگی-اجتماعی قرارگیری طرح در ارتباط است. همچنین مطالعات نشان میدهند معنای مکان از دو ساحت طراح و ناظر قابل بررسی است.

مکان، فضا، هویت مکان، معنای مکان