سیدآرمین زارع استخرجی - کارشناس ارشد، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران
محمد مهریزی - دانشجوی ارشد، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران

در این کار، تاثیرات دمای تنش زدایی روی خواص نوری و ساختاری فیلم های نازک ZnO با جزئیات مورد بحث قرار گرفته است. فیلم های نازک ZnO روی لایه شیشه ای با استفاده از روش پوشش دهی دورانی تهیه شده اند. روی استات دی هیدرات، ایزوپروپیل الکل و دی اتانول آمین به ترتیب به عنوان ماده آغازگر، حلال و تثبیت کننده استفاده شد. فیلم های آماده شده در درجه حرارت های مختلف از °C 350 تا °C 550 تنش زدایی شدند. ساختار بلوری و آرایش یافگی فیلم ها با استفاده از روش پراش اشعه X (XRD) مورد بررسی قرار گرفت و مورفولوژی سطح فیلم با میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) آنالیز شد.فعالیت ضد باکتری نانوذرات اکسید روی فعال شده با نور در برابر عوامل بیماری زای انسانی Escherichia coli O157:H7 و Listeria monocytogenes ATCL3C 7644 و عامل بیماری زای گیاهی Botrytis cinerea بررسی شد. مشخص شد که خواص ضد میکروبی نانوذرات ZnO به غلظت و زمان انکوبه کردن وابسته است. تصاویر SEM باکتری های عمل شده نشان داد که این عملیات باعث متلاشی شدن دیواره سلولی می شود. نتایج به دست آمده از بررسی فعالیت ضد قارچ نانوذرات ZnO نشان داد که غیرفعال سازی نوری قابل توجه (%58) B. cinerea در غلظت M 3-10×5 و زمان انکوبه کردن 24 ساعت اتفاق می افتد. آنالیز SEM تأیید کرد که بعد از عمل با نانوذرات تغییرات مورفولوژیکی قابل توجهی در قارچ مشاهده می شود.نتایج به دست آمده نشان می دهد که نانوذرات ZnO در حضور نور مرئی فعالیت ضد باکتری و ضد قارچ قابل توجهی را از خود نشان می دهند. چنین نانوذراتی را می توان برای تولید قارچ کش های کارآمد در کشاورزی یا عوامل ضد باکتری فیزیکی که در کنترل میکروبی در صنایع دارویی و غذایی اهمیت دارند بکار برد.

فیلم های نازک ZnO، سل- ژل، ساختار، خواص نوری،فعالیت ضد میکروبی، نانوذرات اکسید روی، Listeria، Escherichia، Botrytis