خلیل پروینی - دانشیارگروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس
یحیی امینی - کارشناس ارشد دانشگاه تربیت مدرس

داستان یوسف (ع) در قرآن بر خلاف سایر داستان های پیامبران تنها داستانی است که یکجا و به صورتیتقریبا مفصل و کامل بیان شده و این امر مفسران، ادیبان و ناقدان بزرگ چون سید قطب را که کتابالتصویر الفنی او نقطه عطفی در مطالعات ادبی و هنری قرآن به شمار می رود، برآن داشته است تا در هنگامتفسیر این سوره، به گوشه هایی از جلوه های هنری وادبی این داستان پرداخته، زمینه را برای پژوهش هایمستقل در این خصوص فراهم کنند، لذا در این مقاله سعی کرده ایم به بررسی، تحلیل و طبقه بندی برخیاز عناصر ادبی وهنری داستان از جمله عنصر شخصیت پردازی، صحن هپردازی و عناصری همچون گفتگو،کشمکش، پیرنگ و همچنین عناصرادبی آن مانند عنصر عاطفه، خیال، اسلوب و فکر بپردازیم تا ملاحظهشود قرآن در بیان داستانهای خود تا چه حد از اسلوب و شیوه هنری وادبی بهره جسته و چگونه زبان هنروادبیات را وسیل های مناسب و شایسته در خدمت اهداف تربیتی و هدایتی خود قرار داده است، به طوریکه همین شیوه قرآن، در چند دهه گذشته باعث شده تا نظریه هنر و ادب اسلامی در اشکال مختلف آنمانند داستان اسلامی و نمایشنامه اسلامی با الهام از شیوه داستان پردازی قرآن پدید آید، از این رو مطالعهویژگی های هنری و ادبی بهترین قصه قرآن از زبان سید قطب که خود با الهام از هنر قرآن از پیشگاماننظریه هنر و ادب اسلامی می باشد، به فهم و ترویج این نظریه که امروزه طرفداران فراوان پیدا کرده است،بسیار یاری می رساند.

عناصر داستانی، عناصر ادبی، سیدقطب، سوره یوسف، داستان یوسف