مختار مختاری - استادیار گروه زیست شناسی فیزیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون
مهرآفرین فشارکی - عضو هیأت علمی گروه فیزیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
نادیا مکاریان - کارشناس ارشد زیست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون

داروی Selegiline یک مهار کننده آنزیم مونوآمینو اکسیداز (MAO) از نوع B است. با توجه به اهمیتی که این دارو دردرمان بیماریهای عصبی مانند پارکینسون، آلزایمر و افسردگی دارد و نقش گسترده آن در درمان بیماریها، اثرات جانبی این دارو بر محورهای آندوکرینی بدن بسیار مهم است. در این مطالعه اثر داروی Selegiline بر محور هیپوفیز- گناد و روند اسپرماتوژنز به منظور ارزیابی عملکرد بیضه مورد بررسی قرار گرفته است. حیوانات مورد استفاده ٣٢ سر موش صحرایی نر بالغ از نژاد Wistar بودند که به چهار گروه ٨ تایی در قالب گروههای تجربی و کنترل تقسیم شدند. دارو با مقادیر(mg/kg.B.W)؛ 15، 10، 5 به گروه های تجربی (B, C, D) به مدت سی روز خورانده شد. حیوانات گروه کنترل (A) فقط سرم فیزیولوژی دریافت کردند. از تمام گروهها در پایان روز سی ام، ٨ ساعت بعد از دریافت آخرین وعده دارویی، خونگیری به عمل آمد و از نمونه های خونی جمع آوری شده برای اندازه گیری غلظت سرمی هورمون های FSH, LH و تستوسترون استفاده شد. همچنین در پایان سی روز بیضه ها خارج شدند و پس از تهیه مقاطع بافتی و رنگ آمیزی، تغییرات بافتی بیضه نیز بین گروههای تجربی و کنترل بررسی شد. نتایج بدست آمده با استفاده از آزمون ANOVA و دانکن ارزیابی شدند. نتایج نشان داد مصرف دارو با مقادیر ذکر شده در پایان روز سی ام باعث افزایش معنی داری در غلظت سرمی LH در گروههای تجربی نسبت به گروه کنترل می شود. اختلاف معنی داری در میزان هورمون FSH بین گروههای تجربی و کنترل مشاهده نشد. غلظت سرمی هورمون تستوسترون در پایان روز سی ام کاهش معنی داری نسبت به گروه کنترل نشان داد. با توجه به نتایج حاصله از این مطالعه و مطالعات سایر محققین احتماًلا Selegiline در طی دوره سی روزه از طریق افزایش در میزان LH، اثرات کاهشی در فعالیت گیرنده های سلولهای بینابینی بوجود می آورد و منجر به کاهش فعالیت بیضه ها برای ترشح تستوسترون می شود. همچنین احتما ًلا Selegiline به عنوان یک مهارکننده آنزیم مونوآمینواکسیداز (MAO) نوع B باعث افزایش غلظت دوپامین از ناحیه Striatum مغزی شده و منجر به کاهش ترشح پرولاکتین میشود. کاهش ترشح پرولاکتین اثرات LH را بر سلول های بینابینی کاهش می دهد و باعث کاهش میزان تستوسترون می گردد. نتایج حاصله از مطالعات بافتی بیضه نشانمی دهد که کاهش تراکم اسپرمها در لوله های منی ساز(الیگواسپرمی) ، کاهش سلولهای بینابینی و نقص در زنجیره اسپرماتوژنزرا نیز بوجود می آورد.

اسپرم سازی ، سلژلین ، موش ، هیپوفیز گناد