احمد حیدری پهلویان - استادیار روان شناسی بالینی مرکز تحقیقات اختلالات رفتاری و سوء مصرف مواد دانشگاه علوم پزشکی همدان
حسین محجوب - استاد آمار مرکز تحقیقات علوم بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان
علیرضا رحیمی - استادیار روانپزشکی مرکز تحقیقات اختلالات رفتاری و سوء مصرف مواد دانشگاه علوم پزشکی همدان

مقدمه و هد ف : پژوهش ها حاکی از آنند که ارتباط تنگاتنگی بین وابستگی به مواد و اختلال های روانی وجود دارد عده کثیری ازکسانی که سوء مصرف مرتب مواد دارند همزمان تشخیص اختلالات روانپزشکی را نیز دریافت می نمایند و بالعکس. شیوع بالایهم ابتلایی (comorbidity) سوء مصرف مواد و اختلال های روانی در چندین پژوهش در کشورهای محدودی گزارش گردیده است، از آنجا که مؤلفه های فرهنگی متفاوت تعمیم نتایج را تحت تأثیر قرار می دهد و با توجه به پژوهش های اندک در ایراناین مطالعه با هدف بررسی مقایسه ای میزان انواع اختلال های روانی در افراد وابسته و غیر وابسته به مواد در شهر همدان درسال 1387 انجام گرفت.روش کار: با بهره گیری از طرح مورد شاهدی تعداد 106 معتاد به مواد مخدر مراجعه کننده به مرکز خود معرف سازمانبهزیستی همدان با دامنه سنی 51-18 سال، با همین تعداد افراد غیر معتاد که از نظر ویژگی های دموگرافیک با یکدیگر همسانشده بودند ، مورد مقایسه قرار گرفتند . جهت تشخیص وابستگی به مواد از ملاکهای DSM-IV-TR و برای ارزیابی میزان نشانه های مربوط به اختلال های روانی از مصاحبه ساخت دار و آزمون SCL-90-R اعتبار یابی شده ایران استفاده گردید. هم چنینبرای سنجش فرضیه های پژوهش از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تی به فراخور سطح سنجش داده هااستفاده شد. نتایج: میزان و شدت انواع نشانه های اختلال های روانی در ابعاد 9 گانه پژوهش یع نی ترس های مرضی ، اضطراب ، شکایاتجسمانی ، روان پریشی ، افسردگی ، افکار پارانوییدی ، پرخاشگری ، حساسیت در روابط متقابل و وسواس فکری عملی معتادان بهطور معنی داری بیشتر از افراد عادی بوده است . در سه بعد افسردگی ، افکار پارانوییدی و حساسیت در روابط متقابل شدتاختلال بیشتر از سایر ابعاد دیده شد . در مجموع با در نظر گرفتن نقطه برش 1 برای GSI؛ 63/5 درصد از معتادان مشکوک به اختلال روانی بوده اند ، در حالی که رقم فوق برای جمعیت عادی 28/8 درصد بوده است. بین نوع ماده مخدر مصرفی و نیزمصرف مواد مخدر در سنین پایین تر و شدت اختلال روانی ارتباط معنی دار دیده شد.نتیجه نهایی : بسیاری از معتادان به مواد مخدر از اختلال ها و آشفتگی های روانی همزمان رنج می برند . وجود اختلال های روانیشدیدتر در جوانان معتاد لزوم ارایه خدمات روانپزشکی و روانشناسی همه جانبه را به این قشر ضروری می نماید.

اختلالات روانی ، وابستگی به مواد ، هم ابتلایی