علی یلفانی - استادیار گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا
فرزاد ناظم - دانشیار گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا
رضا صفی آریان - استادیار گروه جراحی قلب دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله
مراد جرگه - کارشناس ارشد تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه بوعلی سینا

مقدمه و هدف: مشکلاتی همچون اضطراب و افسردگی پس از انجام عمل بای پس دربیماران قلبی نه تنها می تواند سبب بهتاخیرافتادن دوران بهبودی گردد بلکه می تواند سبب عود و بازگشت مجدد بیماری و کاهش کیفیت زندگی بیماران و نیزاطرافیان شود. به همین منظور مطالعه حاضر با هدف نعیین اثر 12 هفته برنامه جامع توانبخشی ورزشی قلب بر میزان اضطراب،افسردگی و کیفیت زندگی بیماران انجام گرفته است.روش کار: در این مطالعه مقطعی 72 بیمارقلبی 6 تا 8 هفته پس از بای پس عروق کرونر جهت شرکت در 12 هفته (هر هفته3جلسه) برنامه توانبخشی ورزشی قلب به مرکز توانبخشی بیمارستان شهید بهشتی همدان معرفی و ثبت نام شدند. از مجموع72 شرکت کننده 60 بیمار ( 14 زن، 46 مرد با میانگین سنی 55/4 سال) برنامه توانبخشی را تکمیل نمودند و 12 نفر ( 17 %) نیز نتوانستند دوره توانبخشی را تکمیل نمایند. شرکت کنندگان علاوه برانجام تست ورزش (پروتکل اصلاحی بروس) پرسشنامه هایکیفیت زندگی و اضطراب و افسردگی را قبل و بعد از پایان دوره توانبخشی تکمیل نمودند. نتایج: یافته های مطالعه نشان داد که میانگین ظرفیت ورزشی (metabolic equivalent unit; MET) و شاخص توده بدن (BMI) افراد شرکت کننده بطور معنی داری (P<0.001) بعد از اتمام برنامه توانبخشی در مقایسه با قبل بهبود پیدا کرده است. درصد فراوانی افسردگی و اضطراب باشدت بالا در بیماران مورد مطالعه قبل از برنامه توانبخشی ورزشی 25% و 31/6% بود که بطور معنی داری (P<0.001) پس از پایان برنامه کاهش یافت (8/4% و 11/6%). نتایج پژوهش همچنین نشان دهنده افزایش معنی دار (P<0.001) سطح کیفیت زندگی زنان و مردان شرکت کننده پس از انجام و تکمیل برنامه توانبخشی قلبی نسبت به قبل از برنامه توانبخشی در هر یک از ابعاد جسمانی ، عاطفی،اجتماعی بود. میزان بهبود و کاهش سطح اضطراب و افسردگی و افزایش سطحکیفیت زندگی در بین مردان وزنان پس از پایان برنامه اختلاف معنی داری نداشت.نتیجه نهایی: یافته ها نشاندهنده اثر مثبت شرکت و تکمیل کردن برنامه توانبخشی ورزشی قلب در ابعاد جسمانی و روانی کلیهبیماران جراحی بای پس قلبی شرکت کننده در برنامه بود. نکته مهم دیگر اینکه اثر یکسان و مشابه این برنامه درزنان ومردانتاکید بر ارجاع زنان به استفاده از این برنامه همپای مردان را دارد.

اضطراب ، افسردگی ، بیماری عروق کرونر ، توانبخشی ، کیفیت زندگی