منصوره نظری - دانشیار گروه حشره شناسی پزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان
داریوش بهرامی - کارشناسی ارشد حشره شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان
بهروز داوری - دانشیار گروه حشره شناسی پزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان
عارف صالح زاده - دانشیار گروه حشره شناسی پزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان

مقدمه و هد ف : ایران در بین سایر کشورها دارای تنوع گونه ای بسیار غنی عقرب، بخصوص از نوع خطرناک آن می باشد. مواردمرگ ناشی از گزش در تمام مناطق کشور رخ می دهد. تلفات ناشی از عقرب گزیدگی به عوامل متعددی از قبیل گونه عقرب،سن فرد گزیده شده، محل گزش در بدن و منطقه جغرافیایی مرتبط است . نظر به اینکه تا کنون هیچ گونه تحقیقی در زمینهشناسایی فون عقربهای شهرستان همدان و موارد عقربگزیدگی آنها صورت نگرفته است این مطالعه انجام گردید.روش کار : مطالعه ح اضر از نوع توصیفی - مقطعی است . جهت تعیین فون عقرب های منطقه بصورت نمونه گیری خوشه ایتصادفی از مکانهای مشخص شده و در طول ماه های اردیبهشت لغایت شهریور سال 1392 اقدام به صید عقرب گردید . سپسآنها را در ظروف حاوی الکل 70 % قرار داده و بر اساس کلید تشخیص عقرب ه ای ایران اقدام به شناسایی گردید . بمنظوربررسی موارد عقرب گزیدگی با مراجعه به مرکز بهداشت استان همدان و بررسی پرونده های موجود طی سال های 1389لغایت 1392 اقدام به جمع آوری اطلاعات طبق پرسشنامه ها گردید . اطلاعات بدست آمده توسط نرم افزار آماری SPSS نسخه20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: از مجموع 98 عقرب جمع آوری شده چهار گونه بنام های Odontobuthus doriae, Androctonus crassicauda ،Mesobuthus eupeus و Razianus zarudnyi که همگی متعلق به خانواده بوتیده هستند، شناسایی شدند. گونه مزوبتوس اپئوس با 89/7% از کل نمونه های جمع آوری شده بیشترین وفور را داشت . از مجموع 797 مورد عقرب گزیدگی تعداد 62/5% مرد و 37/5% زن بودند . همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که بیشترین موارد ابتلاء در گروه سنی 25 تا 34 سال، در سال 1390، در مرداد ماه و در مناطق روستایی بترتیب 29/6، 33/1، 28/9 و 64/4 درصد بودند. بیشتر افراد (48/2%) از ناحیه دست گزیده شده بودند. کلیه بیماران عقرب گزیده در طول مطالعه نیز بهبود (100 %) یافته بودند. نتیجه نهایی : با توجه به گونه های موجود کم خطر عقرب در این منطقه و عدم گزارش مرگ و میر در چند سال گذشته پیشنهادمی شود تجویز سرم ضد عقرب توسط مراکز بهداشتی و درمانی مورد بازنگری قرار گیرد. همچنین آموزش و دادنآگاهی های کافی در رابطه با عقربها و راه های پیشگیری اولین گام در کاهش موارد عقرب گزیدگی است.

عقرب گزیدگی همه گیری شناسی ، عقرب ها ، فون