صفرعلی صفوی - استادیار پژوهش بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل،سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل
فرزاد افشاری - استاد پژوهش موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

زنگ زرد گندم با عامل Puccinia striiformis f. sp. Tritici بیماری مهمی است که تولید گندم در سراسر جهان را تهدید می کند. مقاومت میزبانی، اقتصادی ترین روش مدیریت زنگ زرد است. برای این منظور 18 لاین امیدبخش گندم مربوط به اقلیم معتدل همراه با شاهد حساس برای بررسی مقاومت مرحله گیاهچه ای و گیاه کامل نسبت به زنگ زرد ارزیابی شد. واکنش گیاهچه ای در شرایط گلخانه ای با استفاده از نژاد 6E150A+,Yr27 ارزیابی شد. واکنش گیاه کامل نیز با اندازه گیری شدت نهایی بیماری FRS و ضریب آلودگی CI تحت شرایط آلودگی طبیعی با دوبار آلودگی مصنوعی ارزیابی گردید. آلودگی مصنوعی با مایه زنی اینوکلوم زنگ زرد که دارای ویرولانس بر روی ژن های Yr2.Yr6 ، Yr7 ، Yr9 ، Yr22 ، Yr23 ، Yr24 ، Yr25 ، Yr26 ، Yr27 ، YrAوYrSU بود، انجام گرفت. آزمایش مزرعه ای بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل طی سال های زراعی 1390-91 انجام گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که لاین های M-90-15وM-90-18 همراه با شاهد حساس بیشترین مقدار FRSوCI را داشتند. لاین های M-90-2.M-90-4.M-90-5.M-90-7.M-90-8.M-90-13وM-90-17 در مرحله گیاهچه ای حساس و در مرحله گیاه کامل مقادیر پایین FRSوCI را نشان دادند. بنابراین، این لاین ها بر اساس نتایج این تحقیق و اطلاعات شجره ای آنها درجات متفاوتی از مقاومت پایدار دارند. بقیه لاین ها که در مرحله گیاه کامل و گیاهچه ای مقادیر پایین آلودگی را نشان دادند، به عنوان لاین های نیمه مقاوم یا مقاوم انتخاب شدند

زنگ زرد، گندم، گیاهچه ای، مقاومت، مقاومت پایدار، مقاومت گیاه کامل