ندا فلاح نژاد مجرد - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
یعقوب فتحی پور - استادان، گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
کریم کمالی - استادان، گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
امین صدارتیان جهرمی - استادیار، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج

کرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera (Hübner) آفتی با دامنه میزبانی وسیع است که هرساله خسارت زیادی به انواع محصولات زراعی در بسیاری از کشورهای جهان وارد می کند. در پژوهش حاضر شاخص های تغذیه ای لاروهای سنین سوم تا ششم این آفت روی رژیم غذایی تهیه شده از بذور چهار رقم نخود آرمان، آزاد، بینیویچ و هاشم و یک رقم لوبیا چشم بلبلی مشهد در شرایط آزمایشگاهی با دمای 25±1 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 65±5 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مطالعه شد. نتایج نشان داد که شاخص های تغذیه ای لاروهای سنین مختلف این آفت به طور معناداری تحت تأثیر میزبان های مورد مطالعه قرار گرفتند. بر همین اساس، بیشترین و کمترین مقادیر شاخص بازدهی تبدیل غذای خورده شده ECI مجموع سنین لاروی به ترتیب روی ارقام آرمان 0/427 و آزاد 0/027 به دست آمد. علاوه بر این، بیشترین شاخص بازدهی تبدیل غذای هضم شده ECD در کل سنین لاروی نیز روی رقم بینیویج 0/567 و کمترین مقدار این شاخص نیز روی رقم آزاد 0/030 ثبت شد. مقادیر شاخص مصرف CI مجموع سنین لاروی نیز روی ارقام مختلف از نظر آماری متفاوت بود و بیشترین و کمترین مقادیر این شاخص به ترتیب مربوط به لاروهای تغذیه شده با ارقام هاشم 3/902 میلی گرم /میلی گرم/روز و آرمان 1/977 میلی گرم/میلی گرم/روز بود بیشترین مقدار شاخص تقریبی هضم شوندگی غذا AD برای لاروهای سنین سوم تا ششم نیز روی رقم هاشم محاسبه شد 0/933 بیشترین مقادیر نرخ رشد نسبی RGR و نرخ مصرف نسبی RCR در مجموع سنین لاروی شب پره H. armigera به ترتیب روی ارقام هاشم 0/599 میلی گرم/میلی گرم/روز و مشهد 2/051 میلی گرم/میلی گرم/روز به دست آمد نتایج این پژوهش می تواند در ارزیابی میزان مقاومت ارقام مختلف نخود و لوبیا چشم بلبلی نسبت به شب پره H. armigera و همچنین طراحی برنامه های مدیریت تلفیقی به منظور کنترل این آفت در مزارع حبوبات کشور به کار رود

ارقام مختلف، شاخص های تغذیه، میزبان های مقاوم گیاهی، Helicoverpa armigera