مهدی حدادی نژاد - دانشجوی سابق دکتری، استاد و دانشیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
علی عبادی - دانشجوی سابق دکتری، استاد و دانشیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمد رضا فتاحی مقدم - دانشجوی سابق دکتری، استاد و دانشیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمد علی نجاتیان - استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین

پایه های انگور قادرند سازگاری ارقام را به اقلیم های مختلف، انواع خاکها و شرایط گوناگون و نامساعد افزایش دهند. با توجه به ژرم پلاسم غنی انگور در ایران میتوان از ارقام و ژنوتیپ های پررشد موجود که از پتانسیل ژنتیکی مطلوبی برخوردارند به عنوان پایه متحمل به خشکی برای ارقام تجاری استفاده نمود. در این پژوهش 698 ژنوتیپ و رقم بارده موجود در کلکسیون ملی انگور ایران واقع در ایستگاه تحقیقات درجه یک انگور تاکستان براساس صفات موجود در توصیف نامه جهانی انگور و با تاکید بر صفات مربوط به قدرت رشد بررسی و تعدادی از ژنوتیپ های مستعد انگور طی سه مرحله ارزیابی جداگانه انتخاب شدند. در مرحله اول ارزیابی ها که براساس صفات تراکم کرک برگ و شاخه انجام شد، 150 رقم و ژنوتیپ انتخاب شدند و همگی در مرحله دوم در سه تکرار برای صفات قطر تنه و طول شاخه مجددا مورد ارزیابی قرار گرفتند. در مرحله سوم، 17 صفت مورفولوژیکی مربوط به تحمل خشکی در محل کلکسیون ملی انگور ایران و در شرایط مزرعه ای روی ارقام انتخابی ارزیابی شد. در نهایت این ارزیابی که ارقام متحمل به خشکی معرفی شده توسط دیگر محققین را نیزشامل می شد به 44 ژنوتیپ کاهش یافت که حاکی از انجام غربالگری متوسط بود. نتایج نشان داد که بین دو صفت قطر تنه و طول شاخه همبستگی وجود نداشته و طول شاخه نمی تواند ملاک خوبی برای رشد قوی و تحمل به خشکی ناشی از آن باشد. به جز صفت طول شاخه، دیگر صفات بررسی شده با یکدیگر همبستگی های معنی دار مثبت و منفی در سطح یک و 5 درصد نشان دادند. ارقام کج انگور بجنورد، سرخک قوچان، سیاه معمولی زرقان و قلاتی شیراز ژنوتیپ های پر رشد و واجد صفات مرتبط با خشکی بودند که احتیاج به آزمایش های تکمیلی دارند.

پایه انگور، تنش خشکی، تراکم کرک، قطرتنه، همبستگی صفات