بیتا خوانساری نژاد - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشیاران و دانشجوی دکتری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمدرضا حسندخت - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشیاران و دانشجوی دکتری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
وحیده ناظری - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشیاران و دانشجوی دکتری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
ابوذر سورنی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشیاران و دانشجوی دکتری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

در این مطالعه 11 صفت مورفولوژیک روی 250 نمونه گیاهی (بوته) و 13 آغازگر ISSR بر 25 نمونه از دو گونه زعفران وحشی ایرانی ( Crocus speciosus و Crocus cancellathus ) بررسی شد. بیشترین ضریب تنوع مربوط به ضخامت گلبرگ ( 71/25 درصد ) و کمترین آن مربوط به صفت طول برگ ( 15/08 درصد ) بود. تجزیه خوشه ای بر اساس صفات مورفولوژیک نمونه های مطالعه شده را به سه گروه تقسیم کرد. سیزده آغازگر ISSR چند شکلی بالایی ( 94/46 درصد ) را نشان دادند. دامنه تشابه ژنتیکی بین 0/11 تا 0/75 به ترتیب میان نمونه های خانه میران-اراک با حسن آباد- شازند ( متعلق به C. cancellathus ) و بین نمونه های کنگاور با روان سر ( متعلق به speciosus C. ) متغیر بود. نتایج نشان داد که نمونه های متعلق به دو گونه بررسی شده از تنوع بالایی برخوردار بودند و نشانگر ISSR برای تنوع ژنتیکی گونه های زعفران مناسب است.

تجزیه خوشه ای، صفات مورفولوژی، نشانگر Crocus، ISSR