حسین موسی زاده سرعین - کارشناس ارشد معماری و مدرس دانشکده فنی رازی اردبیل
پرویز حقی کرندق - عضو هیات علمی و مدیر گروه معماری دانشکده فنی رازی اردبیل

یکی از ویژگی های معماری اسلامی، بهره گیری از تعادل در کل بنا و اجزای آن و همچنین یافتن روش های دستیابی به عدالت در معماری است. عالم هستی به دست آفریدگاری توانا بنا نهاده شده که تعادل و عدالت رابین تمام کاینات مایه آرامش قرار داده است. مقاله حاضر تلاشی برای یافتن ارتباط عامل عدالت و معماری، به ویژه معماری جوامع اسلامی ایرانی است. بر اساس هدف مقاله، این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بوده و راهبرد تحقیق در آن به صورت کیفی می باشد. برای بررسی دقیقتر، عنصر عدالت، نمونه موردی از عصر معاصرمعماری مسجد قایم اردبیل برگزیدیم. به نظر می رسد مفهوم عدالت از آنجایی که یک اصل در دین اسلام میباشد، بر معماری این مسجد قایم تاثیر گذار بوده و در بسیاری از فضاهای معماری بروز پیدا کرده است. در این راستا با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و تحلیل اطلاعات و تصاویر جمع آوری شده فضای اصلی مسجد موردبررسی قرار گرفته و عوامل ایجاد کننده تعادل در این فضا بیان شد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که مولفه هایی در معماری مسجد قایم اردبیل وجود دارد که مفهوم عدالت از آنها استنباط می شود و مواردی مانند تعادل و تقارن و مقیاس و سلسله مراتب در اجزا بنا و همچنین قرار گرفتن هر چیز در جای مناسب خود و زیبایی و صلابت ظاهری بنا را می توان تجلی عدالت در آنها قلمداد کرد.

عدالت، معماری، اسلامی ایرانی. مسجد قایم اردبیل