محسن رحیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

اسکان غیر رسمی مجموعه ای از تنگناها و مشکلات و نیز قابلیت ها و امکانات را در خود دارد که سیاست های کنونی در استفاده از امکانات نهفته آن برای فایق آمدن بر مشکلات موفق نبوده است و واقعیت آن است که به دور از این قابلیت ها، شیوه های مداخله مستقل بخش دولتی (از جمله در تولید مسکن، عرضه زمین و استانداردهای شهری وضع شده) ناکارآمد بوده و نفعی برای کم درآمدترین اقشار نداشته است. اسکان غیررسمی به علت نبود فضای رسمی مناسب و در حد استطاعت اقشار کم درآمد شهری به وجود آمده است و از این رو بازنگری در برخورد متداول بخش دولتی-عمومی به این پدیده و به فرآیندهای برنامه ریزی و طرح ریزی شهری به منظور تامین فضای رسمی قابل زندگی برای این اقشار، یک اصل است. طی چند دهه اخیر شهرنشینی در ایران از رشد شتابانی برخوردار بوده است. یکی از پیامدهای این رشد شتابان شکل گیری حاشیه ها و محلات اسکان غیررسمی در اطراف شهرهاست. این پدیده در حاشیه یا درون شهرها به شکلی خودرو، با تجمعی از اقشار کم بضاعت شکل می گیرد، و با عناوینی همچون زاغه نشینی، اسکان غیررسمی، سکونتگاه های خودرو و اجتماعات آلونکی خوانده می شود. رشد بی رویه جمعیت و کمبود امکانات و تسهیلات زیربنایی و زیستی، محله های نا متعارف یا حاشیه نشینان را به وجود می آورد. همچنین سیاست های غلط و ناعادلانه در جوامع موجب تضاد میان گروه های اجتماعی و در نهایت پیدایش پدیده حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی است بنابراین به منظور کنترل این پدیده راهبردهای مناسب توانمندسازی حاشیه نشینان در هر شهری با مشارکت آنها در بهسازی و نوسازی فضاهای زیستی اهمیت بسزایی دارد در این پژوهش ضمن بررسی روند تحول اسکان غیررسمی در شهر مرودشت، علل و عوامل ایجاد مناطق حاشیه نشین و اسکان غیررسمی در شهر مرودشت مورد بررسی قرار گرفته است و در پایان نیز راهکارهایی برای بهبود وضعیت این مناطق در زمینه های مختلف ارایه گردیده است.

حاشیه نشینی، مسایل شهری، شهر مرودشت، مهاجرت