عیسی جوکار سرهنگی - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه مازندران
حمیده موسوی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران

اصولا استقرار و پیدایش یک شهر بیش از هر چیز تابع شرایط محیطی و موقعیت جغرافیایی است، زیرا عوارض و پدیده های طبیعی در مکان گزینی، حوزه نفوذ، پراکندگی، توسعه فیزیکی و امثال آن اثر قاطعی دارند و گاه به عنوان عامل مثبت و زمانی به صورت یک عامل منفی و بازدارنده عمل می کنند. در هنگاه احداث شهرها بلید به دینامیسم محیط طبیعی مثل سیل، زلزله، باد، گسل... توجه کافی مبذول شود وگرنه شهر در آینده دچار مشکل خواهد شد. بی توجهی به مطالعات جغرافیایی در مکان گزینی شهرها و برنامه ریزی شهری اهمیت فوق العادهای دارد و بی توجهی به آن ها خسارات جبران ناپذیری را در آینده به وجود خواهد آورد. هدف از این پژوهش بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در مکان گزینی شهر نورآباد ممسنی است. روش تحقیق، تحلیلی – توصیفی است که با استفاده از نرم افزار Arc GIS 9.3 و منطق بولین، مدل اکولوژیکی توسعه شهری برای شهر نورآباد ممسنی شده است. برای این منظور اجرای مدل، ابتدا لایه های هر یک از عوامل به صورت زمین مرجع در محیط GIS تهیه شدند، سپس این لایه ها برای اجرای مدل به فرمت شبکه ای تبدیل شدند. در این راستا لایه های ارتفاع، شیب، جهت دامنه، زمین شناسی، دما، بارش، فاصله تا مسیل و خاک شناسی تهیه و مورد بررسی قرار گرفته است. ملاحظه ی نقشه های حاصل از ترکیب لایه ها نشان داد که تنها 9 هکتار از سطح شهر نورآباد که معادل 1 20 درصد می باشد، مناسب و براساس مدل اکولوژیکی مکان گزینی شده است و 98 80 درصد از سطح شهر نامناسب است.

توسعه فیزیکی، شهر، عوامل اکولوژیکی، منطق بولین، نورآباد ممسنی، GIS،