محسن زمانی - کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

ازآنجایی که در گذشته رشد جمعیت و در نتیجه جابجایی انسانها در مقیاس بسیار کوچکتری صورت می گرفت تاثیر این مهاجرت ها بر ساختار اقتصادی،اجتماعی و دموگرافیک مناطق مبدا و مقصد چندان قابل ملاحظه نبوده و حتی امری طبیعی و بعضا0 مفید تلقی می شده است. اما از اوایل قرن نوزدهم، مهاجرت و به خصوص مهاجرت از روستا به شهربه عنوان یک پدیده اجتماعی مهم نمایان شد و لذا به طرز جدیدی مورد توجه صاحبنظران، اندیشمندان و جامعه شناسان قرار گرفت. در سراسر جهان بخصوص پس از جنگ جهانی دوم، مهاجرت به عنوان پدیدهای جمعیتی از بسیاری از جهات حایز اهمیت گردید و نظریه پردازان علوم مختلف در باره علل و عوامل آن به بحث و تبادل نظر پرداختند. در این راستا مهاجرتهای روستا به شهر به دلیل پیامدهای اقتصادی اجتماعی آن بیش از سایر پدیده های جمعیتی مورد توجه قرار گرفت، به طوری که در طول چند دهه بسیاری از تحقیقات که بعضا0 به صورت توصیفی و جدا از هم طرح میشد، فرهنگ غالب نوشته های جمعیت شناسان، اقتصاددانان، جامعه شناسان و جغرافیدانان گردید. رشد رو به تزاید مطالعات مربوط به مهاجرتهای روستا به شهر بخصوص در دهه 60 پاسخی به رشد روزافزون جمعیت بویژه رشد شهرنشینی بود تغییرات سریع در جامعه شهری ،جاذبه شهرها،رفاه طلبی و افزون خواهی انسان عصر جدید ،سبب پیدایش نوع جدیدی ازمهاجرت شد و به دنبال آن اصطلاح ترک روستا و روستا گریزی در سه دهه اول قرن بیستم رایج شدمهاجرت های روستا - شهری یک انتقال اصلی از ساخت مرکزی جامعه،که درآن مردم بهطور کلی از اجتماعات کوچکتر کشاورزی به اجتماعات بزرگترو عمدتا0 غیر کشاورزی حرکت می کنند را نشان می دهد. غیر از جنبه فضایی حرکت، همچنین جنبه های اقتصادی و اجتماعی مستلزم انتقال دایم مهارتها،نگرشها،انگیزه ها و الگوهای رفتاری است.این پژوهش نیز با روشی توصیفی - تحلیلی سعی در شناخت ، بررسی و ارزیابی دیدگاه ها و نظریات مربوط به مهاجرت بویژه با تاکید بر نظریات و دیدگاه های مربوط به مهاجرت از روستا به شهر را دارد و واکاوی و ارزیابی و تحلیل این نظریات نیز از اهداف اصلی این پژوهش می باشد.

مهاجرت ، دیدگاه های اقتصادی ، دیدگاه ها و نظریات مهاجرت ، مهاجرت روستا به شهر، دیدگاه های سیاسی و اجتماعی