معصومه محمدی ضرون - دانشجوی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی (گرایش مدیریت اطلاعات)، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران
سپیده فهیمی فر - عضو هیات علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران
نادر نقشینه - عضو هیات علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

کیوآردکد (کد پاسخ سریع) بارکدی دوبعدی است که می تواند اطلاعات را چندین برابر بیشتر از یک کد معمولی ذخیره کند. در اصل برای صنعت حمل و نقل ایجاد شد اما با گسترش تلفن های همراه هوشمند محبوبیت قابل ملاحظه ای پیدا کرد. کیوآر کدها بر روی مکان ها یا مواد می توانند چاپ شوند و بوسیله ی دوربین تلفن های همراه هوشمند مجهز به کیوآر کدخوان، خواندهه شوند. کیوآر کد به عنوان یکی از ابزارهای نوین اطلاع یابی، نقش مهمی در اطلاع رسانی ایفا می نماید. به نظر می رسد، در ایران بسیاری از متخصصان و افراد عادی با این کد و فواید آن آشنایی ندارند. بنابراین در مقاله حاضر، پس از معرفی کد کیوآر، و ارایه اطلاعاتی در خصوص ویژگی ها، عناصر، مزایا و معایب آن، کاربردها و نقش آن در بهبود فرایند بازیابی اطلاعات در کتابخانه مورد بررسی قرار گیرد. روش ها: روش پژوهش از نوع کتابخانه ای و مرور منابع با توجه به عدم وجود منابع فارسی کافی در این حوزه می باشد. یافته ها: یافته ها نشان داد کیوآر کد با ارجاع به فهرست برگه، ارجاع به متن اصلی، یافتن کتاب، فیلم و هر قالب اطلاعاتی دیگری در کتابخانه، فعال سازی ارتباط بین کاربر و کتابخانه، ارایه امکان دستیابی سریع به منابع، ارتقا تصویر کاربر از کتابخانه در امر اطلاع رسانی، برقراری ارتباط بین نسخ چاپی و الکترونیکی منابع، ارایه منابع چند رسانه ای کتابخانه با سرعت بیشتر مانند پخش فیلم و آهنگ با کمک کیوآر کد آن در تلفن همراه کاربر، ارایه تصویر کلی از منبع به کاربر مانند اطلاعات یک برگه فهرست نویسی به همراه شماره بازیابی، ارایه نسخه الکترونیکی جایگزین برای منبع چاپی و ارایه میز مجازی مرجع باعث تاثیر مستقیم بر بهبود فرایند اطلاع یابی شود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد کیوآر کد می تواند بعنوان یکی از کاربردی ترین و مفیدترین ابزارها در بازیابی اطلاعات در کتابخانه مورد استفاده قرار گیرد. بعلاوه سرعت و سهولت دسترسی به اطلاعات را همراه با ذخیره حجم اطلاعات متنوع و قابل توجهی برای مخاطب موجب شود و صرفه جویی اقتصادی و زمانی بسیاری را به همراه داشته باشد.

بارکد، بازیابی اطلاعات، کتابخانه، کد، کیوآر کد