سولماز عابدین زاده - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
مریم فرشیدی - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
محمدعلی تربتی - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
علی اکبر علیزاده - آزمایشگاه سم شناسی کنترل غدا معاونت غذا و دارو، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران

یکی از عوامل محیطی دخیل در ایجاد سرطانهای دستگاه گوارش، میزان نیتریت ونیتراتهای موجود در آب آشامیدنی و مواد غذایی هستند. سبزی ها به عنوان مهمترین منبع مواجهه با نیترات و نیتریت در رژیم غذایی انسانی به شمار میرود. هدف ازانجام این مطالعه، تعیین غلظت نیترات در سبزیجات و صیفیجات پرمصرف سه استان شمال غرب کشور و مقایسه آن با مقادیر مجاز تعیین شده توسط استاندارد ملی ایران بود. با مراجعه به میادین میوه و ترهبار مراکز سه استان شمالغرب کشوراز اقلام سبزیجات برگی، کاهو، هویج، سیب زمینی و پیاز نمونه برداشت شد. اندازهگیری غلظت نیترات بر اساس دستورالعملاستاندارد ملی ایران به شماره 4106 انجام شد و آنالیز داده ها با روشهای آماری واریانس یکطرفه تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان می دهند که بیشترین و کمترین میانگین تجمع نیترات به ترتیب در سبزیجات برگی استان 1(73ppm/1121±83/1787 ( و پیاز استان 3) ppm 03/33±71/35 (مشاهده شد. براساس شاخص میانه، نمونه های سبزیجات برگی جمعآوری شده از استان 2) ppm 1835 (و نمونه های پیاز استان 3) ppm 20 (به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تجمع نیترات را داشتند. غلظت نیترات تمامی نمونه های سبزیجات جمع آوری شده از استان 3 بالاتر از مرزبیشینه تعیین شده قرار داشتند. با توجه به وجود مقدار زیاد نیترات در بعضی از فراورده های مورد مطالعه مشاهده شد و مصرف بالای این محصولات و خطرات بالقوه تجمع نیتر ات و نیتریت، پایش منظم محصولات عرضه شده توسط معاونتهای غذا و داروی دانشگاههای علوم پزشکی کشور توصیه می شود.

نیترات، صیفیجات، استانهای شمالغرب