حسین شاهدی - کارشناس اداره کل مهندسی محصول (شرکت تحقیق، طراحی و تولید موتور ایران خ
امیر مومنی - دانشجوی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
فرزاد محبوبی - دانشیار دانشگاه صنعتی امیرکبیر

تا کنون برای ساخت شاتون موتورهای درونسوز معمولی، از فولادهای ساده کربنی و فرآیند تولید آهنگری گرم به همراه عملیات حراتی شوکه و بازگشت استفاده می شده است، اما اخیرا با توسعه فولادهای میکروآلیاژی وانادیوم دار (Vanadium added Microalloyed Steels) و روش ساخت آهنگری گرم و عملیات سردشدن کنترلی در هوا، نه تنها عملیات حرارتی اضافی و هزینه بر حذف شده است، بلکه استحکام و خواص مکانیکی شاتون جدید به طور قابل توجهی بهبود یافته است. در این تحقیق، ابتدا فرآیند مکانیکی- حرارتی (Thermomechanical) مورد استفاده در ساخت شاتون میکروآلیاژی 38MnVS5 با 0/11 درصد وانادیم دار بررسی شده و سپس خواص مکانیکی آن با شاتون از جنس فولاد معمولی کربن- منگنزدار SAE 1335 مقایسه شده است. در فرآیند ساخت شاتون میکروآلیاژی، لقمه اولیه فولادی تا دمای 1150 درجه سانتیگراد پیش گرم شده و با انتقال به قالب، تحت عملیات آهنگری ضربه ای قرار گرفته و سپس بصورت آرام و تعادلی در هوا سرد می شود. نتایج بررسیها نشان می دهند که شاتون های میکروآلیاژی علاوه برداشتن استحکام، سختی و مقاومت به خستگی بیشتر، از کاهش وزن در حدود 15-10 در صد نیز نسبت به شاتونهای معمولی برخوردار هستند.

شاتون، فولاد میکروآلیاژی، آهنگری گرم، عملیات ترمومکانیکی