تاثیر طبیعت بر مساجد ایرانی

نگرش های معمارگونه متفاوتی در برخورد با طبیعت در دوره های مختلف وجود داشته، که می توان ان را به چهار دستهکلی تقسیم کرد: اول- طبیعت ستیزی و رویارویی با ان، دوم- طبیعت گریزی و جدایی از طبیعت،سوم- طبیعت گرایی و هماهنگی با ان، چهارم- طبیعت سازی و تکمیل ان. عبادتگاه ها در ایین های گوناگون و در دوره های تاریخی مختلف به صورت ها متفاوتی با طبیعت در ارتباط بوده اند، گاه مانند معابد ذن و بودیسم طبیعت گرا و گاه مانند معابد هندوییزم وکلیساهای قرون وسطی طبیعت گریز بوده اند. قرآن نیز طبیعت را تجلی الهی می داند که هم می تواند خداوند رامشکوف سازد و می تواند او را محجوب سازد و این تقابل اهمیت فراوانی دارد. در روایات و متون مختلف نیز پیامبر زمینرا مادر انسان معرفی کرده و در مورد مسجد خود سعی بر طبیعت گرایی و ارتباط با طبیعت داشته که ریشه در اندیشههای اسلامی دارد. (مسجد پیامبر سقفش با شاخه های درخت پوشیده و ستون هایش تنه های خرما بود.) اما در بسیاریاز مساجد ایرانی، چه در صدر اسلام و چه در مساجد معاصر وجود طبیعت را موجب حواس پرتی نمازگزار و اشغال فضایعبادت دانسته و با ان مخالفت می کنند و از این رو طبیعت را از مساجد حذف کرده اند، اما عده ای وجود طبیعت را درمساجد و عبادتگاه ها مانع نمی دانند. این دوگانگی در متون نظری فقهی نیز مشاهده می شود. هدف مقاله این است کهبدانیم ایا ارتباط با طبیعت به خصوص در مساجد مخالف دستورات اسلام است و یا اینکه با توجه به ملزومات و ضرورتهای معاصر مساجد را از طبیعت دور کرده اند.روش تحقیق : این مقاله تحقیقات بنیادی است و روش تحقیق ان مبانی نظری می باشد. روش گرداوری اطلاعات و دادهها بر اساس منابع مکتوب و کتابخانه ای انجام شده است.

Keywords:

طبیعت , مسجد , فلسفه , تکامل گرایی , قرب الهی , معماری اسلامی