ژیلا رجایی - کارشناس ارشد فیزیک پزشکی- گروه رادیولوژی دانشکده پیراپزشکی- دانشگاه عل
محمدحسین آفریده - استاد دانشکده مهندسی هسته ای و فیزیک – دانشگاه امیرکبیر
علی اکبر شرفی - استاد گروه رادیولوژی- دانشکده پیراپزشکی - دانشگاه علوم پزشکی ایران
غلامحسین رهبری - استاد گروه فیزیک پزشکی - دانشکده پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی تهران

در دندانپزشکی بیش از 160 سال از اولین کاربرد آمالگام برای پر کردن داندان های ترمیمی می گذرد. فلز جیوه 50% این ماده ترکیبی را تشکیل می دهد. به دلیل پایین بودن فشار تبخیر جیوه، میزان بخار جیوه در مراکز دندانپزشکی بیش از مراکز دیگر است . جیوه میتواند از طرق مختلف مانند استنشاق و تماس پوستی وارد بدن شود. با توجه به سمیت جیوه ماده آمالگام می تواند برای کارکنان دندانپزشکمی یک خطر شغلی محسوب گردد. هدف از این پژوهش بررسی میزان جیوه در کارکنان دندانپزشکی و اثر عوامل مختلف شغلی و خصوصیات فردی بر این مقدار میباشد. مواد و روشها: در این بررسی از نمونه موی سر 40 دندانپزشک (32 مرد و 8 زن)، 10 دستیار زن و 10 شاهد (7 مرد و 3 زن) که بطور اتفاقی انتخاب شده بودند استفاده شد. نمونه ه طبق توصیه IAEA - NAHRES - 7 جهت کاربرد در مطالعات محیطی و روشهای هسته ای که شامل شستشو ،خشک کردن ، توزین و مهر و موم بود ، آماده و سپس همراه با نمونه های استاندارد Se و Hg در راکتور تحقیقات تهران به مدت یک هفته مورد تابش نوترونهای راکتور قرار گرفتند. پس از پرتودهی، طیف گامای نمونه ها توسط آشکارساز HPGe مدل GEM 20200 تهیه و با توجه به طیف استانداردها میزان جیوه موی سر در هر کدام از نمونه ها وشاهد ، محاسبه گردید . نتایج : مقدار غلظت 2/8 و گروه شاهد ppm? 8/4 دستیاران ppm 8/4 ؟جیوه در موی سر دندانپزشکان ppm 1/2 P از گروه ؟ 2/1 به دست آمد. میزان جیوه مو در دندانپزشکان به طور محسوسی (0/5 ؟ 1/4 شاهد و دستیاران بیشتر بود. در حالی این مقدار جیوه در موی دستیاران، تفاوت معنی P) با مقدار آن در گروه شاهد نداشت . بحث و نتیجه گیری: در این پژوهش نشان داده شد که اولا میزان جیوه موی در دندانپزشکان بطور محسوسی بیشتر از افراد عادی است و این افزایش با پارامترهایی از جمله جنسیت، نوع آمالگام مصرفی و تماس پوستی شخص رابطه مستقیم دارد . هم چنین نشان داده شد که بار کاری و سابقه کار اثر قابل ملاحظه ای در میزان جیوه دندانپزشکان ندارند.

دندانپزشکی – آمالگام – جیوه – سمیت – خطر شغلی