عبدالعزیز فاضلی - کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت
زهرا قاسمی - دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

مرحوم میرزای نایینی اصل شورا را از تعالیم دینی می شمارد. نایینی شورا، مشورت و مشارکت مردم در تصمیمات مهم عمومی و عمل به رای اکثریت را از بدیهیات و ضروریات می داند. وی اولین کسی بود که به نقش گسترده شورا در مکانیزم تصمیم گیری حکومت اشاره کرده است. شهید صدر،شورا را نیز یکی از مبانی و پایه های خلافت انسان می داند که از نتایج سیاسی- اجتماعی آن، بحث مشارکت عمومی در اداره سیاسی جامعه است و به کارگیری عقل جمعی در جامعه را مصداق شورا می داند. وی یکی از پایه های بنیادین حکومت اسلامی را شورا می داند و معتقد است که مشارکت تمام مردم در تصمیمات کلی حکومت امری لازم است. امام خمینی(ره) نیز همواره به ملت شریف وصیت کردند که در تمامی انتخابات چه انتخابات ریاست جمهوری و چه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و... در صحنه باشند. ایشان از وظایف مهم شرعی و عقلی ما برای حفظ اسلام و مصالح کشور را حضور در حوزه های انتخابیه و رای به نمایندگان صالح و کاردان دانسته اند. این فقها معتقدند که شورا در حوزه منطقه الفراغ فقهی جایگاه دارد و بر این اساس می توانند تصمیم گیری کنند و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در زمینه اختیارات شوراها متاثر از دیدگاه های فقهی فقهای معاصر است. این مقاله می کوشد تا به بررسی جایگاه شورا در نظریات فقهی این فقهای معاصر(امام خمینی(ره)، میرزای نایینی و شهید صدر) بپردازد.

امام خمینی(ره)، میرزای نایینی، شهید صدر، شورا، منطقه الفراغ