احد رحمانی - دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید مقصودی همدان

جهانی شدن (Globalization) اصطلاح رایج دهه 1990 میلادی، فرآیندی است از تحولات مستمر که یکی از مناقشه آمیز ترین موضوعاتی است که تاکنون تعریف جامع و فراگیری که در بردارنده تمامی جوانبش باشد برای آن ارایه نشده و همچنان پیرامون تعریف آن ابهامات فراوانی وجود دارد و از آنجا که فرآیندی چند بعدی است به عنوان مهمترین عامل تحولات حوزه های مختلف جوامع هزاره سوم میلادی مطرح است، و هرچند از لحاظ اندیشه و مبانی شکل گیری دارای پیشینه تاریخی و تعاریف مختلفی است ولی در واقع نتیجه نوآوری و فناوری، تکثر سرمایه و سرمایه داری و ظهور سازمانهای بین المللی است که آنرا باید به عنوان فرآیندی با اهمیت و پیش رونده مورد توجه قرارداد . جهانی شدن فرآیندی است که در ابعاد اقتصادی،سیاسی، فرهنگی و... خودنمایی می کند ولی در بسیاری از نظریه ها و تعریف های جهانی شدن, بر عنصر اقتصادی فرایند جهانی شدن تاکید شده و نظریه پردازان پرشماری, وجه غالب جهانی شدن را بعد اقتصادی آن می دانند. از دیدگاه آنها گر چه فرایند جهانی شدن بسیار فراگیر است و بر حوزه های زندگی اجتماعی تاثیر می گذارد, اما آشکارترین و برجسته ترین نمودها و مصداق های این فرایند به حوزه اقتصاد اختصاص دارد. از این رو اقتصاد در سرلوحه فرآیند جهانی شدن قرار دارد ، اما در منظر اقتصادی پژوهشگران اقتصادی به طرق مختلف آن را تعریف کرده اند و هر یک از دیدگاه خاصی به آنپرداخته، اما بدون تردید جهانی شدن مهم ترین و بارزترین وجه تمایز اقتصاد دیروز و امروز جهان است و از تبعات اقتصاد نوین است و سرنوشتی محتوم برای اقتصاد، بطوریکه امروزه کلیه کشورها آموخته اند که نمی توان در عصر جهانی شدن از فرآیند جهانی شدن دور ماند بلکه ضرورتی اجتناب ناپذیر است و برای تامین منافع ملی ضرورت دارد که اگر در راس ومرکز فرآیند قرارندارند، حداقل در راستای آن بوده و با آن همراه شوند تا از پیامدهای متعدد و موثر آن همچون استفاده بهینه از منابع ملی و امکانات جهان، استفاده کارآ از ره آوردهای نوآوری و تکنولوژی های جدید، توسعه تجارت بر پایه مزیت نسبی ، تعدیل بهینه ساختارهای اقتصادی ، ارتقا استاندارد زندگی جوام ، افزایش رفاه اجتماعی و....... بهره مند شوند.

جهانی شدن، پیامداقتصادی، فرآیند، ابعاد جهانی شدن