اردلان حسینی نوه - کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران
غلامرضا هروی - دانشیار، دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران

برگشت پذیری از نظر لغوی به معنای ظرفیت بازیافتن شکل اصلی پس از تغییر شکل و یا توانایی جستن و پرش به عقب است. اصطلاح برگشت پذیری در مطالعات مورد بحث، به پایداری و استحکام نسبی، جذب اثرات و استقامت در ادامه فجایع، و در نهایت برگشت به شرایط اولیه پس از وقوع فجایع اطلاق می شود. در مطالعات سازمانی، فاجعه و یا بحران های ناگوار، طیف وسیعی از رخدادها از بحران های مالی گرفته تا کلاه برداری، مشکلات سرسخت قانونی، بحران های نیروی کار، از دست دادن تامین کنندگان مالی یا مشتریان را دربر می گیرد. در بسیاری از موارد هیچ کاری برای جلوگیری از فجایع نمی توان انجام داد، اما می توان اثرات آنها را کاهش داد. سازمان های بگرشت پذیر به گونه ای طراحی و سازماندهی می شوند که وقتی نمی توان از رخدادها پیش گیری کرد، از برگشت سریع و کارآمد اطمینان یافت. بع هبارت دیگر، اگر ما نمی توانیم امواج ناپایدار تغییرات را کنترل کنیم، می توانیم بیاموزیم که چگونه قایق های محکم تری بسازیم. این مقاله در ابتدا بر اساس تحقیقاتی که در گذشته صورت گرفته است و با استفاده از روش های نظری مانند تجزیه و تحلیل ادبیات فنی، تجزیه و تحلیل منطقی و سنتز، به تحلیل مفاهیم برگشت پذیری می پردازد و یک مدل مفهومی برای برگشت پذیری سازمان ها ارایه می دهد. سپس این پژوهش قصد دارد بر اساس مطالعات کتابخانه ای، برگشت پذیری در سیستم های سازمانی (چه به عنوان شرکت، چه به عنوان سازمان های غیرانتفاعی، دولتی و یا نهادهای غیردولتی) را بررسی و تحلیل کند. در نهایت، عوامل کلیدی موثر بر برگشت پذیری سازمان ها شناسایی می شوند، که مهمترین آنها عبارتند از: درک و تحلیل مخاطرات و پیامدها، نظارت و گزارش وضعیت درونی و بیرونی، عدم دیوان سالاری (بوروکراسی) افراطی، اولویت های بازیابی، فرآیند قوی برای شناسایی و تحلیل آسیب پذیری ها، توانایی و ظرفیت منابع داخلی و خارجی، رهبری قوی، نوآوری و خلاقیت.

برگشت پذیری، برگشت پذیری سازمانی، پاسخ به بحران های سازمانی، عوامل موثر بر برگشت پذیری سازمانی