رحمان حبیبی - دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی

نفت و گاز به عنوان مهمترین منبع تولید ثروت و قدرت کشورها –چه تولیدکننده و چه مصرف کننده- شناخته می شود و نقش مهمی را در اقتصاد سیاسی کشورهای تولید کننده بازی می کند. این امر باعث شد که کشورهای تولید کننده انرژی پایه و اساس درآمد خودشان را بر منبعی قرار دهند که به شدت توسط قدرتهای بیرونی کنترل می شود. اکتفا به درآمدهای حاصل از آن باعث شده است که اقتصاد این کشورها به تبع تحولات نفتی دچار نوسان شود. عملکرد این چنینی انرژی و بالاخص نفت سبب شد که جمهوری اسلامی ایران اقتصاد مقاومتی را برای پایان دادن به این عملکرد منفی در دستور کار قرار دهد. گفتمانی که بر توانمندی داخلی یا بر اقتصاد درون زا برای پیشرفت کشور اعتقاد دارد. نوشتار حاضر هم در پی پاسخ گویی به این پرسش اصلی است که انرژی به عنوان یک منبع تولید درآمد کشور که به شدت تحت تاثیر تحولات و تصمیمات خارجی قرار دارد چگونه می تواند در چارچوب اقتصاد مقاومتی قرار گیرد و یا در پیش برد آن موثر باشد برپایه این مفروض که نقش انرژی در صنعت و به تبع آن در پشبرد اقتصادی کشور بر هیچ کس پوشیده نیست و به عنوان چرخ اقتصاد کشورها از آن یاد می شود می توانیم فرضیه زیر را مطرح کنیم که انرژی از یک سو منابع مالی و سوخت مورد نیاز اقتصاد مقاومتی را تامین می کند و از سوی دیگر رفاه، اشتغال و قدرت ملی کشور را که جزء اهداف اقتصاد مقاومتی است تامین می کند که این امر ضمن ایجاد ثبات نظام سیاسی کشور موجبات نفوذ و حضور ایران در مجامع بین المللی و معادلات منطقه ای را فراهم می کند. بدین ترتیب در این نوشتار سعی می شود با رویکرد اقتصاد سیاسی و جایگاهی که نفت در اقتصاد مقاومتی و به تبع آن در ثروت و قدرت ملی کشور دارد موضوع مورد بررسی را تحلیل می نماییم.

انرژی، اقتصاد مقاومتی، ثروت، قدرت، امنیت