بهادر زارعی - استادیارجغرافیای سیاسی دانشکده جغرافیادانشگاه تهران
میثم قضاوی - دانشجوی کارشناسی ارشدجغرافیای سیاسی دانشکده جغرافیادانشگاه تهران

غرب آسیا زادگاه و خواستگاه ادیان توحیدی و پس از تکامل عموما عامل توسعه به قلمروهای پیرامونی توسط حکومت ها و حاکمان مذهبی بوده است. در عصر مدرن و دوره کنونی نیز حکومت ها با توجه به نیاز و ضرورت حیات سیاسی خود منادی و مروج بسط و حامی اندیشه ها و ایدیولوژیهای مذهبی در این منطقه بوده و هستند. به رغم لاییک بودن بیشتر قدرت های بومی منطقه ای، مذهب زیربنای اصلی ساختار فکری و فرهنگی جامعه و موتور متحرک دولت های ملی است و دولت مردان نیز به منظور پیش برد منافع منطقه ای خود از ابزار مذهب و تبدیل آن از اختلافات مذهبی به تضادهای مذهبی دولت محور بهره برده و رقابت های ژیوپولیتیکی نوینی مبتنی بر تضادها بنا نموده اند که به نظر می رسد شکل نوینی از تضادهای ژیوکالچر و پیامد آن رقابت های ژیوپولیتیکی دامنه دار در این منطقه خواهد بود. رقابت های ژیوپولیتیکی قرن بیست و یکم به جای دولت محور، گروههای قومی – تروریستی مذهب محور، به جای ناسیونالیسم محور، ایدیولوژی محور، به جای جهان محور منطقه محور و به جای رقابت قدرت های جهانی رقابت قدرت های منطقه ای گاه به نیابت و گاه مستقل از آنان در حال صورت بندی و باز تولید است. بنیاد این پژوهش تحلیل شکل گیری رقابت های ژیوپولیتیکی نوین در این منطقه بر اساس تضادهای ژیوکالچر و استفاده دولت ها از نوبازیگران کوچک نه نخست برای کسب سرزمین که کنترل و مدیریت جامعه، دولت، منابع و در نهایت قلمرو ملی است. برای برون رفت از وضعیت موجود و حرکت به سمت وضعیت مطلوب گفتگوی دولت مردان و کاهش تضاد منافع و تعامل بیشتر نخبگان مذهبی و کاهش چالش ها و تلاش برای توافق بر سر اصول اولیه در دو حوزه مذکور است.

غرب آسیا، ژیوکالچر، ژیوپولیتیک، نو بازیگران، رقابت های منطقه ای