قاسم کاکایی - رییس دانشکده الهیات و استاد دانشگاه شیراز
مهدی مومنی - دانشجوی دکترا رشته تصوف و عرفان اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب قم

سرشت نیایش در ادیان توحیدی دارای دو سوی اصلی است که عبارت است از: خداوند انسان. در سمت اصلی این سرشت،خداوند قرار میگیرد که ایمان به او باعث شکل گیری نیایش میشود. این ایمان عبارت است از اعتقاد به وحدانیت او و داشتنایمان به اینکه تنها او شنونده هر نیایش است. اعتقاد به توحید خداوند در نیایش دین دارانه، زمانی معنا مییابد که انسان بداند، شرط آغاز هر نیایش داشتن روح یکتاپرستی و اعتقاد به وجود صفاتی در خداوند برای برآوردن هر نیایش است. این صفات درکنار اعتقاد به روح یکتا پرستی اصلی مهم در سرشت نیایش است که در هر یک از سه دین توحیدی به آن توجه گردیده است.صفاتی که توجه به آنها در نیایش ضروری است. این صفات گاه جنبه ای تنزیهی و گاه وجهی تشخص وار پیدا کرده و اثر مستقیمی در سرشت نیایش به درگاه خداوند دارد. محور اصلی این پژوهش بررسی این صفات در ادیان توحیدی و تاثیر آنهادر سرشت نیایش میباشد. با مطالعه منابع سه دین ابراهیمی میتوان صفات خداوند را در هر دین بررسی کرده و مشاهده کردکه در این خصوص سه نظر کلی میان عالمان ادیان ابراهیمی وجود دارد. نخست: تنزیه محض، دوم: تشبیه و تجسیم صرف و سوم: نظر تعادل میان تنزیه و تجسیم و در پایان به این نتیجه رسید که راه ورود به سرشت نیایش و تحقق آن توجه به تعادل میانتشبیه و تنزیه است.

تنزیه محض، تشبیه صرف، تعادل تشبیه و تنزیه، سرشت نیایش