زینب باباجانی گرجی - دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ساوه
عین اله اسدی گرجی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و مدرس دانشگاه

هشت سال دفاع مقدس، بزرگترین پدیده تاریخی کشور ما در سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می شود که تمامی شوون اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه را تحت تاثیر قرار داده و به دنبال آن با نگاهی نو، تاثیری ژرف و بنیادین برادبیات بر جا گذاشته است. در این دوره ادبیات داستانی و به ویژه رمان از لحاظ کیفیت و مضمون متحول گشته، شخصیتهای آن هویتی تازه می یابند؛ شخصیت زن که در گذشته همواره شخصیتی مبهم و تیره و عنصری جسمی و جنسی محسوب میشده است، در این برهه ارزشی انسانی یافته و از دریچهای نو به او نگریسته می شود. در این مقاله سعی گردید که شخصیتهای تحول یافته و نقش های جدیدی که زنان در داستان ها ایفا کرده اند، تحلیل و تبیین گردد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی - کتابخانه ای و با تکیه بر رویکرد تفسیر و تحلیل است که با تلاش در رمان زمین سوخته به روش اسنادی صورتگرفته می گیرد. پیشینه این پژوهش به مجموعه مقالات ، آثار و نقدهایی که درباره این رمان و جایگاه زنان در داستان های دفاع مقدس مقدس نوشته شده است، بر می گردد. اهمیت این جستار در بررسی موشکافانه جایگاه زن در رمان دفاع مقدساست که می تواند در تبیین الگوهایی مناسب برای زنان امروز موثر باشد. در تحلیل رمان، افزون بر بررسی شخصیت وشخصیت پردازی ، نقش و کنش زنان به تفصیل بیان شده است. با بررسی همه جانبه رمان، نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که زنان از قالب نقش های روزمره خود خارج شده و رهایی از دغدغه های معمول و یافتن نگاهی عرفانی و معنوی بهزندگی از مهم ترین ویژگی های شخصیتی زنان در این رمان به شمار می رود. زنان علاوه بر ایفای نقش مادری دلسوز وهمسری فداکار در عرصه های اجتماعی نیز زنانی مبارز، مجاهد ایثارگر، مقاوم شجاع، عدالت گستر و انتقام گیرنده از دشمنان هستند

ادبیات دفاع مقدس، رمان، شخصیت، زن، زمین سوخته