موسی پیری - عضو علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

گفت و گو به معنای مکالمه و صحبت کردن با هم و مبادله افکار و عقاید است و در شعر، داستان، نمایش نامه و ... به کار برده می شود و در قصه های کوتاه و بلند فارسی جزو روایات قصه است؛ که به عنوان یک عنصرداستانی با ذهنیت اشخاص داستان هماهنگی دارد، عمل داستانی را در جهت معینی به پیش می برد، به خواننده احساس واقعی و طبیعی بودن را منتقل می کند و افکار، اندیشه ها و روحیات افراد را نشان می دهد. نویسندگاناز این عنصر به دو شیوه؛ ارایه فکر و اندیشه به طور مستقیم و غیرمستقیم یا نمایش استفاده می کنند که در داستان های امروزی بیشتر ترکیبی از این دو نوع متداول است.نویسنده در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی- استشهادیبه بررسی کاربرد این عنصر در داستان خسرو و شیرین و دو نظیره مهم آن؛ گل و نوروز و جمشید و خورشید پرداخته است؛ بررسی نشان می دهد که هر سه شاعر از این عنصر برای پیشبرد عمل داستانی و بیان خصوصیات اشخاص به صورت ترکیبی از دو روش مستقیم و غیرمستقیم استفاده کرده اند، ضمن اینکه سلمان ساوجی با آوردن غزل در قالب گفت و گو در میان مثنوی ساخت جدیدی به کاربرد این عنصر بخشیده است.

خسرو و شیرین، گل و نوروز، جمشید و خورشید، عناصر داستان، گفت و گو