بهنام قاسمی - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی
سمیه موسی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات

از نکات اساسی و مهم در اشعار عطار وجود وادی هایی جهت گذر عاشق از زبان یا داستان های مربوط به بایزید و ابوالحسن است. که شاعر در توجیه و تحلیل هفت وادی و گستره ی اندیشه ی این بزرگان از آن ها استمداد می طلبد و بیان می دارد و عصاره دیدگاه های عرفانی را مطرح و با پردازش موضوعات متغیر، شاهراه حقیقت را نشان داده و از شیوه ی اشارات به نقل مفاهیم بلند می پردازد. در کتاب منطق الطیر به بررسی 3 حکایت در خصوص بایزید و ابوالحسن خرقانی پرداخته و از کتاب تذکره الاولیاء نیز به تفحص در جهان بینی عرفانی این دو عالم پرداخته شده است. در خروج بایزید از شهر تکیه بر عدم امکان ورود نامحرم در آستان حضرت حق است که حتی اشارت دارد جای دخول هر فقیر و گدا نیست و ثبوت و ظهور نور و تجلی حق پراکندن غافلان و جاهلان را به دنبال داشته و با اوصاف بر اینکه تنهایی موجب وحشت بندگان است، تعداد طالب در عرصه گاه حضرت ربوبی زیادند اما پذیرش از میان صد هزار یکی است. و یا در حکایت در گذشتن بایزید و سوال مرید از وی خواب در خصوص پاسخ گویی به منکر و نکیر و فراغت از آنان در وجود خدا، ذکر گفتن خدا اوست را از هوس بنده پنداشته و رضایت بنده خوانده حق، بر بنده ای را مهم می داند و عدم قبول بندگی هر انسانی از سوی معشوق، اسارت در بند نفس خود بودن است . موارد مشابهی از رویکرد همگون در دو اثر عطار نیشابوری از دو عارف، مورد قیاس و بررسی قرار گرفته است

بایزید بسطامی ، ابوالحسن خرقانی ، منطق الطیر ، تذکره اولیاء