میثم کهن ترابی - استادیار دانشگاه بزرگمهر قاینات

خوف و رجاء دو مقام عرفانی هستند که هر سالک برای وصول به کمال باید این دو را در وجود خودنهادینه سازد. حضرت علی(ع) که به حق پیشوای عارفان است توجه و تاکید خاصی به این موضوع داشته است که بخشی از آن در نهجالبلاغهتجلی یافته است. ایشان در مقام ارایه الگو به مومنان عارف، از ویژگی خایفان در حوزه فکر، گفتار و رفتار سخن گفته است و حتی بازتاب این ویژگیها را در جسم و ظاهر آنها توصیف فرموده است امام علی(ع) در ادعیه و خطب خود ازضرورت امیدواری به مغفرت و رحمت الهی داد سخن داده و همگان را به آن توجه داده است. ایشان مساقات و همراهی خوف و رجاء را برای به سلامت طی کردن مسیر سلوک عارفانه لازم دانسته و در موارد متعددی حتی در نامههایی که به کارگزاران خود نوشته به آنها توصیه فرموده که خوف و رجاء را هم عمیقتر کنند و هم اجازه ندهند که یکی بر دیگریغلبه کند. از دیدگاه امیرمومنان،عارفان حقیقی هم در حوزه فردی و هم اجتماعی خوف و رجاء را که بدرستی شناختهاند به اندازه هم و در کنار یکدیگر به منصه ظهور میرسانند. پژوهش حاضر با هدف بازشناسی دیدگاه امیرمومنان در موضوع خوف و رجاء و با روش کتابخانهای و اسنادی و به صورت تحلیلی با تاکید بر نهجالبلاغه هم به ضرورت خوف و رجاء و هم به رفتارشناسی خایفان و امیدواران و کیفیت همراهی خوف و رجاء میپردازد

امام علی(ع)، خوف، رجاء، نهج البلاغه، عرفان