زینب نادی - استاد حوزه و دانشگاه -دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی

برای همه ادوار مختلف جهانی، انتهایی ترسیم میشود چنین وضعیتی از توصیف پایان عالم در سنت اسلامی و مشخصا درساحت عرفان نیز قابل مشاهده است. در متون عرفانی ضمن پذیرش رستاخیزی، که در قرآن کریم توصیف شده، با نظر بهحقایق و حکمتهای نهفته در آن، مصادیق دیگر از رستاخیز تبیین شده است که با احتساب رستاخیز شرعی، تعداد آنها بر چهار نوع بالغ میشود. قیصری در مقدمه شرح خود بر فصوص، قیامت)ساعه(، را پنج نوع میشمرد که عبارتند از: قیامتیکه هر آن و هر ساعت در عالم واقع میشود؛ قیامتی که با مرگ طبیعی برای هر فرد واقع میشود؛ قیامتی که برای سالکین الی الله، قبل موت طبیعی واقع میشود و از آن به مرگ ارادی یاد میشود؛ قیامت کبرای شرعی، که در آیات و اخبار از آن یاد شده است و با نفخ صور اول، به وقوع میپیوندد. قیامتی که برای عرفا و موحدین در مرحله فنای در حق رخ میدهد. با این حال، از خود کلام قیصری میتوان برداشت کرد که، قسم دوم و سوم از حیث احکام و آثار، شبیه به یکدیگرند. از اینرو، میتوان قیامت را از دیدگاه وی، چهار قسم دانست: 1. قیامت صغرا)مرگ طبیعی و مرگ ارادی(؛ 2 .قیامت کبرای شرعی؛ 3. قیامت کبرای انفسی)مرحله فنا(؛ 4. خلق و انعدام جاری در اجزای عالم ،این نوشتار با رویکرد تحلیلی با معرفی چهارنوع فروپاشی در سنت عرفانی، به بررسی این آموزهها پرداخته است

عرفان اسلامی، قیامت، قیامت کبری، قیامت صغری.رستاخیز