مصطفی مومنی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

ابوسعید ابوالخیر یکی از معروف ترین عرفای حوزه خراسان است که از جایگاه رفیعی در عرفان بخصوص عرفان عملی برخوردار است. وی بر عرفای بعد از خود چون عطار تاثیرگذار بوده است. هر چند عرفان بوسعید عرفانی عملی وبه عبارتی تصوف و خانقاهی است ولی در عین حال می توان بن مایه های اندیشه او را در عبارات منسوب به وی استنباط و استخراج نمود. یکی از این مباجث که نقش کلیدی بطور کلی در تصوف و خصوصا در اندیشه ابوسعید دارد، مفهوم وشخصیت پیراست. جایگاه پیر در تصوف محوری است به نحوی که منظومه تصوف بر آن میچرخد و لذا جای داردکه در باره ویژگیها و اوصاف این شخصیت در عرفان و تصوف تحقیق شود و روشن گردد که به لحاظ علمی و عملی میبایست از چه مراتبی برخودارد باشد. آنچه در این تحقیق آمده است واکاوی پیر در اندیشه شیخ مهنه، ابوسعید ابوالخیر، است. با توجه به عبارات منسوب به ابوسعید پیر اهل شفاعت و کرامت، تسامح و ملهم از اسرار نهانی و دارای نفس مسیحایی است که احترام او بر همه مریدان واجب است وی آگاه و پیرو شریعت است و همه مریدان باید از او اطاعت کنند و نیز دارای مقام خلافت از انبیای الهی نیز است

عرفان عملی، تصوف، پیر، ابوسعید ابوالخیر، خلافت، طریقت