مریم عبدی - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی

در بیان ارتباط روانشناسی و عرفان و شعر عرفانی همین بس که موضوع عرفان معرفت نفس است و روانشناسی ترجمه و برگردانی از کلمه ی معرفت نفس می باشد. نقد روان شناختی یکی از انواع نقد تکوینی است که معمولا درچهارحوزه به بحث و بررسی می پردازد. الف: بررسی روان و شخصیت نویسنده یا شاعر ب: بررسی روان شناسانه ی روند آفرینش اثر ج: مطالعه ی روان شناختی تاثیر ادبیات برخوانندگان د: تحلیل روان شناسانه ی شخصیت ها ی داستان و مسایل مطرح درآثار ادبی.دراین مقاله تحلیل های روان شناختی در حوزه ی (د) صورت گرفته است. یعنی شخصیتهای داستان های مثنوی که مخلوق و زاییده ی افکار شاعری شوریده حالند، مورد تحلیلی روانکاوانه قرار گرفته اند. بدین صورت که یکی از اساسی ترین بحث های روان شناسی، یعنی مکانیسم های دفاعی روانی - که بشر در موقعیتهای مختلف به صورت ناخودآگاه برای کم کردن از میزان اضطراب و استرس به کار می گیرد- از میان گفتگو های شخصیت های داستان ها و گاهی از میان سخنان خود مولانا کشف و استخراج گردیده اند

عرفان ، روان شناسی، ضمیرناخودآگاه، مکانیسم های دفاعی روانی، مثنوی